Τι αναφέρει η έρευνα του ΝΑΤ για τους – Οι γυναίκες είναι το 6,7% των εγγεγραμμένων ναυτικών στο Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο- Οι επιπτώσεις της πανδημίας στο ναυτικό επάγγελμα
Διπλασιάστηκε κατά την τελευταία πενταετία ο αριθμός των Ελλήνων αξιωματικών του εμπορικού ναυτικού, που έχουν βγει από τη θάλασσα και εργάζονται πλέον στα γραφεία των ναυτιλιακών εταιρειών, ως Αρχιπλοίαρχοι και Αρχιμηχανικοί. Έχουν φτάσει τους 1.024 το 2022 από 644 το 2018.
Τα στοιχεία προκύπτουν από την έκθεση του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου.
Άλλα αποτελέσματα της έρευνας πάντα με βάση τα στοιχεία του 2022 είναι ότι εγγεγραμμένοι στο ΝΑΤ είναι 25.296 ναυτικοί. Από αυτούς:
– Το 70% των εγγεγραμμένων ναυτικών στο ΝΑΤ, άνδρες και γυναίκες είναι ηλικίας κάτω των 45 ετών
– Από αυτούς: – το 40% ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 31 – 45 ενώ το 30% είναι νεοεισερχόμενοι στο ναυτικό επάγγελμα, ηλικίας έως 30 ετών)
Στους άνδρες, το 69% είναι ηλικίας 18 έως 45 ετών. Από αυτούς όσοι ανήκουν στην ηλικιακή κατηγορία 31 – 45 ετών είναι το 40 % επί του συνόλου. Στις γυναίκες, κάτω των 45 ετών είναι το 84%.
Οι γυναίκες που είναι εγγεγραμμένες στο ΝΑΤ ανέρχονται στο 6,7% επί του συνόλου ήτοι 1.619 άτομα σημειώνοντας αύξηση 6,8% από το 2018 που ήταν 1.516 άτομα) ενώ είχε καταγραφεί μείωση το 2020 όταν αριθμούσαν 1.237 άτομα.
Όσον αφορά τους άνδρες και γυναίκες αξιωματικούς που εργάζονται στα γραφεία δεν είναι απαραίτητο Αρχιπλοίαρχοι ή Αρχιμηχανικοί αλλά βρίσκουν εργασία και όλο το ναυτιλιακό πλέγμα και κυρίως σε εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες και είναι πάρα πολλές, από νηογνώμονες, νηολόγια, τεχνικές υπηρεσίες κα.
Αναλυτικά τα στοιχεία
Τα βασικά πορίσματα από την επεξεργασία των δεδομένων της ΑΠΔΝ ως προς την κατάσταση της εγγεγραμμένης ναυτικής απασχόλησης το 2022 συνοψίζονται ως εξής:
(α) Ο συνολικός αριθμός των εγγεγραμμένων ναυτικών ανήλθε στους 24.162, εκ των οποίων οι 1.814 ήταν αλλοδαποί (υπήκοοι άλλων Κρατών Μελών ΕΕ). Ειδικά κατά τον 8ο μήνα, ο αριθμός των εγγεγραμμένων ναυτικών ανήλθε στους 16.877, εκ των οποίων 1.174 ήταν αλλοδαποί (υπήκοοι άλλων Κρατών Μελών ΕΕ).
(β) Ο συνολικός αριθμός εγγεγραμμένων γυναικών ναυτικών ανήλθε στις 1.619. Ειδικά κατά τον 8ο μήνα, η εγγεγραμμένη γυναικεία ναυτική απασχόληση αντιστοιχούσε σε 1.133 άτομα. Η μεγάλη πλειονότητα (ποσοστό 70%) αφορούσε εργαζόμενες στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών. Το ποσοστό των γυναικών ναυτικών ηλικίας κάτω των 45 ετών ήταν 84%.
(γ) Η πλειοψηφία των εγγεγραμμένων ναυτικών (ποσοστό σχεδόν 70%) ήταν ηλικίας κάτω των 45 ετών, με τους περισσότερους (ποσοστό σχεδόν 40%) να ανήκουν στην κρίσιμη ηλικιακή κατηγορία 31 – 45 ετών. Η ομάδα των νεοεισερχόμενων ναυτικών (ηλικίας έως 30 ετών) αντιστοιχούσε στο 30% επί του συνόλου.
(δ) Οι πλέον πολυπληθείς ειδικότητες ναυτολόγησης στους εγγεγραμμένους ναυτικούς αντιστοιχούσαν στους μηχανικούς (Α΄, Β΄, Γ΄), τους ναύτες, τους θαλαμηπόλους και τους πλοιάρχους.
(ε) Ο αριθμός των εγγεγραμμένων δοκίμων / εκπαιδευόμενων ναυτικών που απασχολήθηκαν σε πλοία ανήλθε στους 3.555 (109 από αυτούς απασχολήθηκαν στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών πλοίων).
Τα βασικά πορίσματα από την επεξεργασία των δεδομένων ως προς τις εξελίξεις και τάσεις στην εγγεγραμμένη ναυτική απασχόληση την περίοδο 2020 – 2022 συνοψίζονται ως εξής:
(α) Το ξέσπασμα της πανδημίας COVID-19 και οι συνακόλουθες επιπτώσεις της στις διεθνείς και εγχώριες μεταφορές εμπορευμάτων και επιβατών είχαν έντονη αρνητική επίδραση στη ναυτική απασχόληση το 2020.
(β) Η ανάκαμψη της ναυτικής απασχόλησης ξεκίνησε σχετικά γρήγορα ήδη από το 2021 και συνεχίστηκε το 2022. Ειδικότερα, ο συνολικός αριθμός εγγεγραμμένων ναυτικών για το έτος 2022 ήταν αυξημένος κατά 5% σε σχέση με το 2020, ενώ ο αριθμός των εγγεγραμμένων ναυτικών κατά τον 8ο μήνα του 2022 ήταν αυξημένος σχεδόν κατά 10% σε σχέση με
τον 8ο μήνα του 2020. Ειδικά στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών, σημαντική αύξηση της απασχόλησης παρατηρήθηκε στον τομέα των θαλαμηγών.
(γ) Η γυναικεία ναυτική απασχόληση επλήγη ιδιαίτερα από την κρίση της πανδημίας. Ωστόσο, επανέκαμψε γρήγορα παρουσιάζοντας το 2022 αύξηση 31% σε σχέση με το ιστορικό χαμηλό του 2020. Ειδικότερα, η εγγεγραμμένη γυναικεία ναυτική απασχόληση το 2022 ανήλθε σε 1.619 άτομα (ποσοστό 6,7% της συνολικής εγγεγραμμένης ναυτικής απασχόλησης), υπερβαίνοντας τα επίπεδα προ πανδημίας. Οι ναυτιλιακές δραστηριότητες που τροφοδοτούνται από τον τουρισμό (επιβατική ναυσιπλοΐα και ναυσιπλοΐα αναψυχής) απασχολούν το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών ναυτικών και, συνεπώς, αποτελούν κρίσιμο μοχλό για την προαγωγή της γυναικείας ναυτικής απασχόλησης.
(δ) Η κρίση της πανδημίας έπληξε ιδιαίτερα την απασχόληση των δοκίμων / εκπαιδευόμενων ναυτικών, η οποία όμως έχει επανέλθει σε φάση ανάκαμψης σημειώνοντας το 2022 συνολική αύξηση σχεδόν 30% σε σχέση με το 2020 (ειδικά στην ευρύτερη κατηγορία των επιβατηγών σημειώθηκε αύξηση σχεδόν 85%).
(ε) Διαχρονικά, η εποχικότητα αποτελεί μία κρίσιμη παράμετρο για τη ναυτική απασχόληση στην Ελλάδα, κυρίως, λόγω της έντονης τουριστικής κίνησης που παρατηρείται στα νησιά σε συγκεκριμένες περιόδους του έτους. Το κρίσιμο αυτό χαρακτηριστικό επιβεβαιώνεται από τα στοιχεία της ΑΠΔΝ, που καταδεικνύουν σταδιακή αύξηση της συνολικής εγγεγραμμένης απασχόλησης κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο και κορύφωση της κατά τους θερινούς μήνες έως και τον Σεπτέμβριο.
6.3. Όσον αφορά τις ομάδες ναυτικών που δεν περιλαμβάνονται στην ως άνω «εγγεγραμμένη ναυτική απασχόληση», δύο ευρήματα της έρευνας παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον:
(α) Ο αριθμός των ναυτικών που απασχολούνται ως αρχιπλοίαρχοι και αρχιμηχανικοί σε ναυτιλιακές επιχειρήσεις (για τους οποίους υποβάλλονται ΑΠΔΝ αν και δεν αποτελούν μέλη πληρωμάτων) σχεδόν διπλασιάστηκε κατά την τελευταία πενταετία (1.024 το 2022 από 644 το 2018), καταδεικνύοντας ότι η απασχόληση σε ναυτιλιακές εταιρείες εξελίσσεται σε ιδιαίτερα ελκυστική επιλογή για ναυτικούς υψηλών προσόντων.
(β) Ο αριθμός των ναυτικών που εξαγόρασαν χρόνο υπηρεσίας τους σε μη συμβεβλημένα πλοία ξένης σημαίας (για τους οποίους δεν υποβάλλονται μεν ΑΠΔΝ αλλά τηρούνται σχετικά δεδομένα στο ΟΠΣ του ΝΑΤ) ανήλθε το 2022 στους 5.352.
7. Η συστημική ανάγνωση των δεδομένων της ΑΠΔΝ υπό το πρίσμα και άλλων πηγών πληροφόρησης για τη λειτουργία της Ελληνικής ναυτικής αγοράς εργασίας οδηγεί στην ανάδειξη των βασικών προκλήσεων ανάπτυξης των ανθρώπινων πόρων της Ελληνικής ναυτιλίας, οι οποίες έχουν ήδη διαγνωσθεί σε σημαντική έκταση από τους κοινωνικούς εταίρους του ναυτιλιακού τομέα. Η Έκθεση αποτυπώνει με αντικειμενικό τρόπο το πλέγμα των σχετικών προκλήσεων και τις αναγκαίες παρεμβάσεις αποτελεσματικής αντιμετώπισής τους, επιβεβαιώνοντας την ισχυρή δέσμευση της ηγεσίας και των στελεχών του ΝΑΤ να συνεχίσουν τις διαχρονικές δραστηριότητες του πλέον εμβληματικού δημόσιου οργανισμού υποστήριξης των Ελλήνων ναυτικών στη χώρα μας και να προωθήσουν άμεσα καινοτόμες πρωτοβουλίες σε πεδία υψηλής προτεραιότητας για τους κοινωνικούς εταίρους της ναυτικής αγοράς εργασίας
