Από την αρχή των ενταξιακών συνομιλιών η Κύπρος έπρεπε να υιοθετήσει μια νέα ναυτιλιακή πολιτική επικεντρωμένη στη βελτίωση και την ενδυνάμωση της θαλάσσιας ασφάλειας και αποτροπής τρομοκρατικών ενεργειών.
Η Κύπρος δίνει ιδιαίτερη σημασία στον τομέα της θαλάσσιας ασφάλειας και αυτό αντικατοπτρίζεται στο μεγάλο όγκο εργασιών που έχουν συμπληρωθεί για σκοπούς εναρμόνισης της νομοθεσίας της με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο και την αποτελεσματική εφαρμογή της. Έχουν εισαχθεί διάφορα μέτρα για τον αποτελεσματικό έλεγχο του στόλου όπως επίσης και για τη διατήρηση των υψηλών επιπέδων ασφάλειας.
Τα τελευταία χρόνια έχει εφαρμοστεί μια αυστηρότερη διαδικασία εγγραφής πλοίων στο κυπριακό νηολόγιο. Οι Επιθεωρητές του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας (Τ.Ε.Ν.) διενεργούν εκτεταμένους ελέγχους σε πλοία που υποβάλουν αίτηση εγγραφής στο Κυπριακό Νηολόγιο σε μια προσπάθεια αποκλεισμού των υποβαθμισμένων πλοίων που μπορούν να βλάψουν την εικόνα της Κυπριακής Σημαίας διεθνώς.
Έχει επίσης υιοθετηθεί μια σειρά προληπτικών μέτρων για τα πλοία υψηλού κινδύνου, ειδικότερα για τα υπερήλικα πλοία μεταφοράς χύδην φορτίου, τα οποία είναι προγραμματισμένα να υποβληθούν σε επιθεωρήσεις κατασκευαστικής αντοχής (structural surveys) κατά τη διάρκεια του δεξαμενισμού τους. Το μέτρο αυτό οδήγησε στην διαγραφή από την Κυπριακή Σημαία ενός αριθμού πλοίων υψηλού κινδύνου πριν από την προγραμματισμένη επιθεώρηση τους.
Μη προγραμματισμένες επιθεωρήσεις κυπριακών πλοίων διενεργούνται από τους Επιθεωρητές και τους Επόπτες του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας κατά τις οποίες ιδιαίτερη σημασία δίνεται στο μέγεθος, τον τύπο και την ηλικία του πλοίου, στην εκπαίδευση του πληρώματος και στις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης πάνω στο πλοίο.
Ειδικές διαδικασίες επιθεώρησης εφαρμόζονται για κυπριακά πλοία τα οποία έχουν κατακρατηθεί σε ξένα λιμάνια από ξένους ελέγχους κράτους λιμένα και στη συνέχεια γίνονται οι ανάλογες ενέργειες τόσο από τους αναγνωρισμένους νηογνώμονες όσο και από τους Επιθεωρητές και τους Επόπτες του Τμήματος Εμπορικής Ναυτιλίας.
Γίνονται επίσης επιθεωρήσεις ξένων πλοίων που ελλιμενίζονται σε κυπριακά λιμάνια, βάση των διεθνών συμβάσεων που βρίσκονται σε ισχύ (Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός, Διεθνής Οργανισμός Εργασίας).
Το παγκόσμιο δίκτυο Εποπτών κυπριακών πλοίων έχει επεκταθεί ούτως ώστε να παρέχει επαρκή κάλυψη επιθεωρήσεων στα κυπριακά πλοία ανά τον κόσμο. Στο παρόν στάδιο 33 Επόπτες καλύπτουν 23 σημαντικά λιμάνια σε 14 χώρες. Επιπρόσθετα, το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας στελεχώνεται συνεχώς με κατάλληλα εξειδικευμένο προσωπικό. Αυτή τη στιγμή, στο Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας εργοδοτούνται 39 Επιθεωρητές και 16 Λειτουργοί Εμπορικής Ναυτιλίας.
Οι προσπάθειες και τα μέτρα που έχει πάρει το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας για την ελαχιστοποίηση του αριθμού των ατυχημάτων και τη μείωση του ποσοστού των κατακρατήσεων κυπριακών πλοίων, έχουν αποφέρει καρπούς αφού η Κύπρος έχει πλέον βγει από τις Μαύρες Λίστες και βρίσκεται πλέον στις Λευκές Λίστες των Μνημονίων του Παρισιού και του Τόκυο.
Το Τ.Ε.Ν. επικεντρώνει τώρα τις προσπάθειες του και δίνει έμφαση στον τομέα εκπαίδευσης και πιστοποίησης των ναυτικών όπως επίσης και στις συνθήκες εργασίας και διαμονής των ναυτικών πάνω στα κυπριακά πλοία.
Επίσης το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας έχει εκδώσει και γνωστοποιήσει σε όλους τους Νηογνώμονες – αναγνωρισμένους και μη – συγκεκριμένες οδηγίες και τους συνιστά να εντείνουν και να διευρύνουν το πεδίο των επιθεωρήσεων τους και να συμπεριλάβουν συστηματικούς ελέγχους για την εφαρμογή σημαντικών απαιτήσεων του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας.
Ιδιαίτερη σημασία δίνεται επίσης στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την αποφυγή πρόκλησης ρύπανσης. Η Κύπρος έχει εφαρμόσει την Ευρωπαϊκή οδηγία για τη σταδιακή απόσυρση των δεξαμενοπλοίων μονού κελύφους.
Ένας άλλος πολύ σημαντικός τομέας στον οποίο το Τ.Ε.Ν. τις ενέργειες της είναι ο τομέας της θαλάσσιας ασφάλειας. Έχει υιοθετηθεί και εφαρμοστεί ο Κώδικας Ασφάλειας των Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων από Έκνομες Ενέργειες (ISPS code). Όλα τα πλοία που είναι εγγεγραμμένα υπό κυπριακή σημαία και όλες οι κυπριακές λιμενικές εγκαταστάσεις έχουν πιστοποιηθεί για τη συμμόρφωση τους στις απαιτήσεις του κώδικα.
Η ανταγωνιστικότητα της Κυπριακής Σημαίας εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών και την άμεση εξυπηρέτηση προς τους χρήστες. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος μηχανογράφησης MARCOS, η παροχή υπηρεσιών θα αναβαθμιστεί και θα βελτιωθεί ακόμα περισσότερο. Η ολοκλήρωση του προγράμματος και η πλήρης εφαρμογή του αναμένεται στο εγγύς μέλλον.
Στην προσπάθεια αναβάθμισης της ποιότητας και της ταχύτητας των υπηρεσιών που προσφέρει το Τμήμα Εμπορικής Ναυτιλίας, ο κλάδος Εκπαίδευσης και Πιστοποίησης των Ναυτικών του Τμήματος έχει πιστοποιηθεί τον Φεβρουάριο του 2004, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ISO 9001:2000.
ΜΙΑ ΕΠΙΤΥΧΗΜΕΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Κύπρος έχει τον τρίτο μεγαλύτερο στόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση με ποσοστό 12,13% του συνολικού στόλου των 27 χωρών μελών της Ε.Ε.
Η εναρμόνιση με το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο επιτάχυνε τον εκσυγχρονισμό της κυπριακής ναυτιλιακής νομοθεσίας στους τομείς της θαλάσσιας ασφάλειας.
Ο περί Εμπορικής Ναυτιλίας (Νηολόγησις, Πώλησις και Υποθήκευσις Πλοίων) νόμος έχει τροποποιηθεί έτσι ώστε να μην υπάρχουν περιθώρια διάκρισης μεταξύ Κυπρίων και Ευρωπαίων πολιτών. Με τον τρόπο αυτό, πολίτες κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εταιρίες που έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν σε κράτη-μέλη της Ε.Ε., έχουν το δικαίωμα να είναι κάτοχοι κυπριακών πλοίων. Το ίδιο δικαίωμα παρέχεται και στους πολίτες ή εταιρίες κρατών-μελών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.)
Η Τουρκία συνεχίζει την επιβολή περιοριστικών μέτρων στα πλοία υπό κυπριακή σημαία με το να μην επιτρέπει τον ελλιμενισμό τους σε τουρκικά λιμάνια. Με την επιβολή των μέτρων αυτών, η Τουρκία παραβιάζει τις υποχρεώσεις της που προκύπτουν από την «Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου» (GATT) ως μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και δεν είναι συνεπής με τη συμφωνία Τελωνειακής Σύνδεσης Ε.Ε. – Τουρκίας. Λαμβάνοντας υπόψη τις προσδοκίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Τουρκία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει σε αρκετές περιπτώσεις υπενθυμίσει στην Τουρκία την αναγκαιότητα της άρσης των περιοριστικών μέτρων εναντίον πλοίων κυπριακών συμφερόντων ή άλλων κοινοτικών πλοίων που προσεγγίζουν τουρκικά λιμάνια.
Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει πλεονεκτήματα και στις δύο πλευρές.
Η Ε.Ε. επωφελείται από την Κύπρο στους τομείς τεχνογνωσίας εγγραφής πλοίων και πλοιοδιαχείρισης όπως επίσης και από την κυρίαρχη θέση που έχει αποκτήσει η Κύπρος στη παγκόσμια ναυτιλία λόγω της ουσιαστικής αύξησης του στόλου της.
Η ναυτιλιακή υποδομή που έχει δημιουργηθεί στην Κύπρο τις τελευταίες δεκαετίες συνεισφέρει σημαντικά στην πείρα και στην αποδοτικότητα ενός αποτελεσματικού ναυτιλιακού περιβάλλοντος, κάτι που πολλές ευρωπαϊκές χώρες στερούνται και δεν έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν.
Η φωνή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους Διεθνής Οργανισμούς (όπως ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός και ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας) ενδυναμώνεται με την ένταξη της Κύπρου και η Ε.Ε. κατέχει πλέον σημαντικό ρόλο στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Από τη στιγμή που η Κύπρος είναι πλήρως εναρμονισμένη με όλα τα ισχύοντα διεθνή νομοθετήματα όπως επίσης και με τους Κανονισμούς και Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κυπριακή σημαία είναι πλέον μια σημαία ποιότητας που θα προσελκύει και υψηλής ποιότητας πλοία στο νηολόγιο της.
Η καινούρια πλέον εικόνα της Κύπρου ως ένα ποιοτικό και ανταγωνιστικό ναυτιλιακό κέντρο δημιουργεί μεγάλες δυνατότητες στην κυπριακή ναυτιλία για περαιτέρω ανάπτυξη καθώς και στο κυπριακό νηολόγιο να προσελκύσει ακόμη περισσότερα υψηλής ποιότητας πλοία στα επόμενα χρόνια.
www.mcw.gov.cy
