Του Γιώργου Γεωργίου
Άμεσα μέτρα για τον περιορισμό των πειρατικών επιθέσεων ζητούν οι ναυτιλιακές εταιρείες, καθώς οι θύτες υιοθετούν σήμερα εξελιγμένες και επικίνδυνες πρακτικές, βρίσκουν εύκολη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και εξοπλισμό και “χτυπούν” στοχευμένα.
Στη διάρκεια του τρέχοντος έτους, έχουν απαχθεί περίπου 61 μέλη πληρωμάτων, έναντι 54 το ίδιο διάστημα πέρυσι, σύμφωνα με την εταιρεία συμβούλων ασφαλείας, Dryad Global.
Το “hotspot” των επιθέσεων είναι σήμερα ο κόλπος της Γουινέας στη Δυτική Αφρική, ενώ την ίδια ώρα άνοδο σημειώνουν σε ετήσια βάση (στοιχεία μέχρι πρώτο τρίμηνο) οι επιθέσεις στα Στενά της Σιγκαπούρης και στο Περού. Από την άλλη, στο πάλαι ποτέ ορμητήριο των πειρατών, τη Σομαλία, τα περιστατικά έχουν σχεδόν εξαλειφθεί.
Πρόκειται για μία κατάσταση που χρήζει άμεσης διευθέτησης, όπως άλλωστε επεσήμαναν, κορυφαίες ναυτιλιακές ενώσεις, οι οποίες υπέγραψαν πριν από λίγες ημέρες σχετική Διακήρυξη. Σύμφωνα με τους υπογράφοντες – ανάμεσά τους και πολλές ελληνικές εταιρείες – μέχρι το τέλος του 2023 πρέπει να μειωθεί ο αριθμός των πειρατικών επιθέσεων κατά τουλάχιστον 80% συγκριτικά με τα τωρινά επίπεδα.
To επικίνδυνο “μείγμα” του κόλπου της Γουινέας
Οι πειρατές του κόλπου της Γουινέας είναι, όπως ειπώθηκε, οι πιο επικίνδυνοι, καθώς προέρχονται από χώρες με αδύναμες οικονομίες και ελλιπείς υποδομές ασφαλείας, εξηγεί στο Capital.gr ο Craig De Savoye, αναλυτής και υπεύθυνος για τη Δυτική Αφρική στην εταιρεία Protection Vessels International.
“Η ανασφάλεια στη θάλασσα οφείλεται κυρίως στις ασταθείς συνθήκες στη στεριά. Η ανεργία, το σοβαρό οργανωμένο έγκλημα, η εχθρική στάση προς το κράτος, η αδύναμη διακυβέρνηση, η φτώχεια και η θεσμική διαφθορά καθιστούν την παράκτια περιοχή της Νιγηρίας “φυτώριο” πειρατών” επισημαίνει από την πλευρά του ο αναλυτής της Dryad Global, Casper Goldman.
Σε άλλες περιοχές έχει αναπτυχθεί στενή συνεργασία σε κυβερνητικό και ιδιωτικό επίπεδο για την προστασία των ναυτικών και των πλοίων. Ωστόσο, στις χώρες της Δυτικής Αφρικής μία τέτοια διαδικασία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.
Μάλιστα, στις περισσότερες περιπτώσεις, οι πειρατές εκεί δρουν χωρίς να τιμωρούνται, καθώς δεν υφίσταται επαρκής και αποτελεσματική νομοθεσία.
Παράλληλα, οι απαχθέντες ναυτικοί συνήθως κρατούνται στο Δέλτα του Νίγηρα, όπου λόγω γεωγραφίας είναι δύσκολη η αστυνόμευση, εξηγεί ο κ. Goldman.
Πώς “χτυπούν” οι πειρατές του κόλπου
“Με την πάροδο των ετών, οι πειρατές είναι ισχυρότεροι οικονομικά, ενώ διαθέτουν προηγμένες τεχνικές, κινούμενοι σε μεγαλύτερες αποστάσεις από τη στεριά” σημειώνει ο κ. De Savoye.
“Δεν πρέπει ποτέ να υποτιμώνται. Έχουν τη δυνατότητα να εντοπίσουν πλοία, γνωρίζοντας άριστα τις διαδρομές και τα “αδύναμα σημεία”, στα οποία μπορούν να επιτεθούν” προσθέτει. Πρόκειται, δηλαδή, για καλά υπολογισμένες επιθέσεις.
Οι περισσότεροι πειρατές δρουν σε ομάδες των 6-8 ατόμων, χρησιμοποιούν “μητρικά πλοία” (mother ships), τα οποία επιτρέπουν μεγαλύτερη αντοχή στη θάλασσα και προσεγγίζουν τα θύματά τους με βάρκες υψηλής ταχύτητας και οπλισμό.
Σύμφωνα με τον κ. Goldman, στην κατοχή τους έχουν σκάλες με γάντζους, οι οποίες επεκτείνονται, προκειμένου να μπορούν να ανέβουν στο πλοίο. Μόλις το καταφέρουν, ο κύριος στόχος είναι η απαγωγή μελών του πληρώματος.
Μάλιστα, έχει παρατηρηθεί σε πολλές περιπτώσεις πως ακόμη κι αν αποτύχουν να απαγάγουν ένα ναυτικό, επιδίδονται σε βανδαλισμούς επί του πλοίου, προκειμένου να το καταστήσουν μη αξιόπλοο, ενώ σε περιπτώσεις επιτυχημένων επιχειρήσεων, μένουν στην περιοχή για νέες επιθέσεις σε κοντινά βαπόρια.
Πώς θα αντιμετωπιστεί η απειλή
H αντιμετώπιση των επιθέσεων απαιτεί μία συνδυαστική προσέγγιση από τις κυβερνήσεις. Όπως υπογραμμίζει ο κ. Goldman, είναι απαραίτητη η προώθηση προγραμμάτων ανάπτυξης, με στόχευση στη βελτίωση των συνθηκών στην περιοχή, η συνεργασία τοπικών και διεθνών ναυτικών δυνάμεων και η εισαγωγή αντι-πειρατικής νομοθεσίας, ώστε να διώκονται οι θύτες.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν “φωνές” εντός της ναυτιλιακής κοινότητας, οι οποίες στηρίζουν την ανάπτυξη ενόπλων φυλάκων από τις τοπικές κυβερνήσεις που θα διασφαλίζουν την ασφαλή διέλευση των πλοίων.
“Η συγκεκριμένη περιοχή στον κόλπο της Γουινέας εμπίπτει σε οκτώ εθνικές δικαιοδοσίες” εξηγεί ο κ. De Savoye. “Ο συντονισμός ανάμεσά τους είναι μία δύσκολη υπόθεση, καθώς κάθε κράτος έχει και τη δική του προσέγγιση απέναντι στην πρόληψη των πειρατικών επιθέσεων” προσθέτει.
Ωστόσο, ένας κοινός παρονομαστής ανάμεσα σε επτά από αυτές τις δικαιοδοσίες είναι η δυνατότητα τοποθέτησης εξοπλισμένου στρατιωτικού προσωπικού σε ιδιωτικά σκάφη, τα οποία θα συνοδεύουν το εμπορικό πλοίο.
Τι μπορούν να κάνουν οι ναυτιλιακές
Σε επίπεδο εταιρειών, πρώτη και κύρια ενέργεια πρόληψης είναι η χαρτογράφηση της συνολικής διαδρομής και η καταγραφή ιστορικών γεγονότων και τωρινών απειλών.
“Μία τέτοια διαδικασία δίνει μία καλή εικόνα για το είδος της απειλής που μπορεί να συναντήσει ένα πλοίο στο ταξίδι του” εξηγεί ο κ. De Savoye.
Παράλληλα, κρίσιμη θεωρείται και η κατάλληλη προετοιμασία του πληρώματος, μέσα από σχετικά ενημερωτικά δελτία, αλλά και η γενικότερη θωράκιση του πλοίου.
Συγκεκριμένα, απαιτείται η ύπαρξη ενός ειδικού δωματίου (citadel) πλήρως εξοπλισμένου, στο οποίο θα μπορεί να καταφεύγει το πλήρωμα σε ενδεχόμενο επίθεσης.
Επίσης, θεωρούνται απαραίτητα σχέδια έκτακτης ανάγκης και διαδικασιών περιφρούρησης για τον άμεσο εντοπισμό ύποπτων κινήσεων στο θαλάσσιο χώρο, που θα επιτρέψουν στο πλήρωμα να καταφύγει στο citadel, αναμένοντας βοήθεια από ναυτικές δυνάμεις, αναφέρει ο κ. Goldman.
Ένα ακόμη “εργαλείο” που μπορεί να αξιοποιηθεί είναι αντι-πειρατικά φράγματα, τα οποία δεν επιτρέπουν στους πειρατές να απλώσουν τις σκάλες τους στα πλοία, καταλήγει.
Αναλαμβάνει δράση η Νιγηρία
Μία σημαντική πρωτοβουλία για την καταπολέμηση της πειρατείας στον κόλπο της Γουινέας ανέλαβαν πρόσφατα οι αρχές της Νιγηρίας, προκαλώντας, μάλιστα, ιδιαίτερα θετικές αντιδράσεις από τις κορυφαίες ναυτιλιακές ενώσεις.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το “Deep Blue Project” της χώρας, μία κεντρική και ελεγκτική διοίκηση στο Λάγος θα επιβλέπει ένα ευρύ δίκτυο μονάδων, συμπεριλαμβανομένων δύο πλοίων ειδικών αποστολών, δύο ειδικών αεροσκαφών μεγάλης εμβέλειας, 17 πλοίων ταχείας απόκρισης με δυνατότητα ταχύτητας 50 κόμβων, τριών ελικοπτέρων και τεσσάρων drones, τα οποία θα παρέχουν διαρκή κάλυψη της περιοχής 24/7.
Ο Γενικός Γραμματέας του Διεθνούς Ναυτιλιακού Επιμελητηρίου (ICS), Guy Platten, χαρακτήρισε το πρόγραμμα “game changer” για την αντιμετώπιση πειρατικών επιθέσεων, ενώ σε παρόμοιο μοτίβο κινούνται και οι δηλώσεις των υπόλοιπων μεγάλων φορέων του κλάδου.
