Εδώ και πάρα πολλά χρόνια, στις τάξεις των ναυτικών συζητιέται πάρα πολύ ότι θα έπρεπε να έχουν άμεσο λόγο και να εκφράζουν την άποψη τους όσον αναφορά τον σχεδιασμό ενός πλοίου. Πόσες και πόσες φορές έχουμε δει μια κατασκευή, μια διαρρύθμιση ή οτιδήποτε άλλο μέσα σε ένα πλοίο και δεν έχουμε πει: «μα καλά, ποιος το σχεδίασε αυτό;», θέλοντας φυσικά να εκφράσουμε την δυσαρέσκεια μας.
Ευτυχώς όλο αυτό συζητιέται όλο και περισσότερο σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα πλοία δεν πρέπει να σχεδιάζονται χωρίς τους ανθρώπους που τα φορτώνουν, τα ξεφορτώνουν και τα ταξιδεύουν. Από τη γέφυρα μέχρι το μηχανοστάσιο, οι ναυτικοί υποστηρίζουν ότι η εμπειρία τους θα έπρεπε να είναι αυτή που θα διαμορφώνει τα πλοία στα οποία ζουν και εργάζονται για πολλούς μήνες κάθε χρόνο.
Ο Carl Martin Faannessen, Διευθύνων Σύμβουλος της Noatun Maritime, το θέτει ευθέως: δεν είναι ακόμη σαφές γιατί η συμμετοχή των ναυτικών στον σχεδιασμό ενός πλοίου δεν αποτελεί τυπικό μέρος κάθε νέου έργου ναυπήγησης. Υπάρχουν ορισμένοι πλοιοκτήτες που εμπλέκουν τα πληρώματα στον σχεδιασμό ενός νέου πλοίου, αλλά ο κλάδος στο σύνολό του έχει πολύ δρόμο να διανύσει. Ο Steven Jones, ιδρυτής του Δείκτη Ευτυχίας των Ναυτικών, συμμερίζεται αυτή την άποψη. Σύμφωνα με τον ίδιο, η ιδέα ότι τα πλοία κατασκευάζονται χωρίς την άποψη και τα σχόλια των τελικών χρηστών, των ναυτικών δηλαδή, είναι «εντελώς γελοία», ειδικά όταν πρόκειται για την εργονομία, την λειτουργικότητα και την καθημερινότητα μέσα σε ένα πλοίο.
Η αλήθεια όπως όλοι την γνωρίζουμε είναι απογοητευτική. Τα περισσότερα πλοία (σχεδόν όλα), σχεδιάζονται αποκλειστικά με γνώμονα το φορτίο και τη συμμόρφωση με τους κανονισμούς (ασφαλείας, ρύπανση κτλ) και όχι σύμφωνα- και- με τους ανθρώπους που τα ταξιδεύουν. Οι ναυπηγοί και οι μηχανολόγοι μηχανικοί μπορεί να σχεδιάζουν τα πλοία με βάση σχέδια και κανονισμούς, αλλά όπως επισημαίνει ο πλοίαρχος Tanuj Balani, μόνο οι ναυτικοί γνωρίζουν ποια είναι η καλύτερη διάταξη σε μια γέφυρα όταν το πλοίο θα πλέει σε μια περιοχή με αυξημένη θαλάσσια κίνηση ή πως θα είναι να διαχειρίζονται μηχανήματα σε στενούς, θορυβώδεις χώρους. Αυτά είναι μόνο δύο πολύ απλά παραδείγματα, υπάρχουν δεκάδες ακόμη, πολύ πιο σύνθετα και σημαντικά.
Κάποιες κορυφαίες διαχειρίστριες εταιρείες πλοίων υποστηρίζουν ότι η συμμετοχή των ναυτικών στην σχεδίαση ενός πλοίου έχει θετικό αντίκτυπο και αποδίδει άμεσα. Ο Allan Falkenberg της V.Group σημειώνει ότι οι ναυτικοί μπορούν να επισημάνουν ζητήματα που επηρεάζουν δραματικά την ασφάλεια και την διαβίωση τους, από τα επίπεδα θορύβου που διαταράσσουν τον ύπνο έως τις μικρές καμπίνες και την έλλειψη αξιοπρεπών κοινωνικών χώρων. Λέει ότι κάποιες πλοιοκτήτριες εταιρείες με προοδευτική σκέψη επενδύουν πλέον σε καλύτερους κοινόχρηστους χώρους, γυμναστήρια, καμπίνες και ασφαλέστερα λειτουργικά περιβάλλοντα, αλλαγές που μπορεί να φαίνονται μικρές αλλά κάνουν πραγματική διαφορά στην καθημερινή ζωή στο πλοίο.
Η Eastern Pacific Shipping (EPS) έχει υιοθετήσει αυτήν την προσέγγιση περισσότερο από όλους. Ο Διευθύνων Σύμβουλος Cyril Ducau λέει ότι το πρόγραμμα Life-at-Sea της εταιρείας στοχεύει να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ θάλασσας και στεριάς, επανασχεδιάζοντας τους χώρους ενδιαίτησης του πληρώματος, συμπεριλαμβανομένων των καμπινών, τους χώρους αναψυχής, ακόμη και τα μαγειρεία με βάση τα όσα τους είπαν πρώην ή εν ενεργεία ναυτικοί. Τα πλοία της EPS διαθέτουν πλέον Internet υψηλής ταχύτητας, αναβαθμισμένα γυμναστήρια και καλά σχεδιασμένους κοινόχρηστους χώρους, επενδύσεις που αποσκοπούν στην ενίσχυση της ευημερίας και της καλύτερης απόδοσης του πληρώματος.
Είναι πολλοί αυτοί γύρω από τη ναυτιλιακή βιομηχανία που συμφωνούν. Η Karin Orsel της MF Shipping Group τονίζει ότι η χρηστικότητα και η ασφάλεια βελτιώνονται όταν ζητείται η γνώμη των ίδιων των πληρωμάτων των πλοίων. Το φιλανθρωπικό ίδρυμα Stella Maris για την κοινωνική πρόνοια προσθέτει ότι η γνώμη των ναυτικών δεν είναι μόνο έξυπνη αλλά και ηθικά απαραίτητη.
Οι διαχειρίστριες εταιρείες ενσωματώνουν επίσης την γνώμη των ναυτικών σε τεχνικά θέματα. Ο Manpreet Gandhi της Ishima λέει ότι η συμβολή των αξιωματικών μηχανής και καταστρώματος επηρεάζει άμεσα τη διάταξη των μηχανημάτων και την τοποθέτηση του εξοπλισμού. Στην NSB Crewing Solutions, οι ναυτικοί περιγράφονται ως οι «υπερχρήστες» των πλοίων, οι άνθρωποι δηλαδή που κατανοούν κάθε άνοιγμα, σωλήνα βαλβίδα και κονσόλα.
Η γνώμη και η συμβολή του πληρώματος εκτιμάται εξίσου στην Ασία. Ο Marlon Roño της Magsaysay σημειώνει ότι οι ναυτικοί μπορούν να εντοπίσουν αμέσως εργονομικά ζητήματα τα οποία οι στεριανοί που σχεδιάζουν ένα πλοίο συχνά παραβλέπουν. Και ο Brian Yam του RINA, λέει ότι η εμπειρία από αυτούς που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή διαμορφώνει ήδη τον εργονομικό σχεδιασμό των κονσολών των γεφυρών και των έξυπνων συστημάτων παρακολούθησης.
Η Simona Toma της Columbia Shipmanagement υποστηρίζει ότι οι καλύτεροι χώροι αναψυχής και διαβίωσης βοηθούν στο να παραμείνουν οι ναυτικοί στην θάλασσα και να συνεχίσουν το απαιτητικό επάγγελμα τους. Η Wiebke Schuett της Wilhelmsen συμφωνεί ότι η ενσωμάτωση των απόψεων των ναυτικών βελτιώνει τόσο την ασφάλεια όσο και την αποτελεσματικότητα.
Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει στην περαιτέρω μείωση του χάσματος. Ο Andrew Airey της Highland Maritime επισημαίνει την άνοδο της τρισδιάστατης μοντελοποίησης και της εικονικής πραγματικότητας, που επιτρέπουν στα πληρώματα να «περπατούν μέσα» σε ένα πλοίο πριν καν κατασκευαστεί, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι κάποιος θα τους δώσει αυτή την δυνατότητα.
Μετά από δεκαετίες στις οποίες ο κλάδος εστίαζε στο κύτος ενός πλοίου, τις μηχανές και τις εκπομπές ρύπων, φαίνεται τώρα ότι έχει έρθει η ώρα της αλλαγής. Με την μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση πού υπάρχει για την ευημερία του πληρώματος, με ψηφιακά εργαλεία και μια νέα γενιά ναυτικών που είναι πρόθυμοι να μιλήσουν, ο σχεδιασμός των πλοίων μπορεί επιτέλους να αρχίσει να γίνεται πιο «ανθρώπινος», γιατί αυτοί που βρίσκονται μέσα, όχι μόνο εργάζονται, αλλά και ζουν μέσα εκεί.
