Πλέουμε πάνω σε ένα δίκτυο υπερωκεάνιων μεταφορών που είναι διαρκώς αυξανόμενο: Η παγκόσμια ναυτιλία ανθεί, νέα κανάλια είναι υπό κατασκευή, τα ήδη υπάρχοντα διευρύνονται, και ακόμα περισσότερα υποθαλάσσια καλώδια διαδικτύου βρίσκονται στα σκαριά.
Είναι ένα παγκόσμιο σύστημα που βασίζεται στην μεταφορά των εμπορευμάτων, αλλά κι ένα που οι οικολόγοι προειδοποιούν είναι δυνητικά καταστροφικό για τη βιοασφάλεια.
Πώς; Χάρη στην αύξηση της κυκλοφορίας των πλοίων, θαλάσσιοι “βιολογικοί λαθρεπιβάτες” βρίσκουν περισσότερες ευκαιρίες για να ταξιδέψουν και να σπείρουν τον όλεθρο σε νέα, ευαίσθητα περιβάλλοντα.
“Βλέπω μια κατεύθυνση όπου θα συνεχίσουμε να αυξάνουμε τη βιοασφάλεια, αφού θα μπορεί ένα μόνο είδος να προκαλέσει δισεκατομμύρια δολάρια σε ζημιές”, δήλωσε ο James Carlton, καθηγητής θαλάσσιων επιστημών στο Williams College. “Φαίνεται ότι έχουμε να αντιμετωπίσουμε έναν πολυάσχολο και κινητικό κόσμο εκεί έξω, αλλά μπορούμε να αποτρέψουμε πράγματα από το να συμβούν. Το κάνουμε με τη δημόσια ασφάλεια, την ασφάλεια των αερομεταφορών, τις μολυσματικές ασθένειες, και σίγουρα μπορούμε να το κάνουμε και με τις βιολογικές εισβολές”.
Αυτή τη στιγμή, τα υδρόβια χωροκατακτητικά είδη κοστίζουν στην οικονομία των ΗΠΑ 138 δισεκατομμύρια δολάρια το χρόνο. Μερικοί επιστήμονες και ερευνητές λένε ότι είναι καιρός να ξεφύγουμε από μια αντανακλαστική διαχειριστική προσέγγιση, ώστε να εντοπίσουμε τους πλέον προβληματικούς φορείς στην πηγή τους -εμάς τους ανθρώπους. Σε μια εποχή όπου η επίδραση του ανθρώπου στη βιοποικιλότητα είναι τόσο δραματική και αυξανόμενη, εξακολουθεί συχνά να παραβλέπεται.
Χώρες όπως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία έχουν πλέον τμήματα που επικεντρώνονται αποκλειστικά στην βιοασφάλεια εντός των κυβερνήσεων τους. Στις ΗΠΑ, πρόκειται για μια πολυεπίπεδη προσπάθεια όπου τα κενά μπορεί να έχουν ολέθριες οικονομικές και οικολογικές συνέπειες.
Η βιομηχανία στρειδιών μας, για παράδειγμα, θα μπορούσε να εξουδετερωθεί από μια και μόνο εισβολή, είπε ο Carlton. “Δεν θέλουμε να λειτουργήσουμε σαν μια πυροσβεστική υπηρεσία” τόνισε. “Υπάρχει μια ισχυρή λογική να εξετάσουμε τη διαχείριση φορέων και την πρόληψη”.
Μερικοί από αυτούς τους φορείς, ή διόδους βιολογικής εισβολής, είναι τόσο παλιοί όσο και τα αρχαία υπερωκεάνια ταξίδια: Οργανισμοί από ξένα ενδιάμεσα λιμάνια καταφέρνουν να δρουν τον δρόμο τους προς τα νέα τους σπίτια στο υπογάστριο των πλοίων ή σε νερό έρματος. Η ναυτιλιακή βιομηχανία έχει από καιρό συνειδητοποιήσει αυτό το ζήτημα, ακόμη και αν το κάνει για ένα διαφορετικό λόγο: ένα κύτος γεμάτο με “λαθρεπιβάτες” αυξάνει εκθετικά το κόστος των καυσίμων.
Αυτό ακόμα δεν έχει εμποδίσει τους εισβολείς, όπως τα ρώσικης καταγωγής zebra και quagga μύδια από το να επιχειρήσουν το πέρασμα- και τα δύο εκ των οποίων έχουν σήμερα φράξει σωλήνες νερού και ηλεκτροφόρα καλώδια κατά μήκος των Μεγάλων Λιμνών και του ποταμού Κολοράντο.
Σήμερα, τα μαζικά πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που χρειάζονται για να ανταποκριθούν στην αυξανόμενη ζήτηση για αγαθά έχουν ακόμη μεγαλύτερες γωνίες, όπου μπορούν να ευδοκιμήσουν εισβολείς χωρίς οι ναυτιλιακές εταιρείες να βλέπουν αντίκτυπο στα έξοδα τους για καύσιμα. Στη δεκαετία του 1990, τα μεγαλύτερα εμπορικά πλοία μετέφεραν 5.000 εμπορευματοκιβώτια. Τα πλοία μεταφέρουν πλέον σχεδόν τέσσερις φορές αυτό το ποσό.
Ο Ian Davidson και η ομάδα του στο Εργαστήριο Ερευνών Θαλάσσιων Εισβολών του Ινστιτούτου Σμιθσόνιαν (Smithsonian Marine Invasions Research Lab) έχουν καταδυθεί κάτω από 80 φορτηγά πλοία, ερευνώντας τις απειλές της “βιορύπανσης πλοίων”, και είναι πεπεισμένος ότι υπάρχει επιτακτική ανάγκη για αυστηρότερες προδιαγραφές.
“Κατά τα προσεχή έτη, η βιορύπανση πλοίων θα είναι ένα μεγάλο θέμα”, δήλωσε. “Η Νέα Ζηλανδία ήταν η πρώτη χώρα που υιοθέτησε μια σειρά προτύπων πλοίου, που το 2018 θα είναι υποχρεωτική”.
Υποψιάζεται ότι κι άλλες χώρες θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά της. “Η αναδιάταξη της βιοποικιλότητας δεν έρχεται χωρίς κόστος”, είπε. “Μπορείτε να στοιχηματίσετε γι ‘αυτό, και οι σχετικές μελέτες βγαίνουν συνεχώς”.
Ο Carlton θα ήθελε να δει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να δημιουργεί έναν οργανισμό συστηματικό και αποτελεσματικό όπως είναι η Υπηρεσία Επιθεώρησης Πανίδας και Χλωρίδας του Υπουργείου Γεωργίας των ΗΠΑ, επικεντρωμένης στο θαλάσσιο περιβάλλον.
“Πρόκειται για έναν θορυβώδη κόσμο, και οι φορείς του αυξάνονται λογαριθμικά”, τονίζει ο Carlton. “Το μόνο που χρειάζεται είναι ένα είδος, και δεν θέλουμε μια καταστροφή της τάξης του Exxon Valdez ή της πετρελαιοκηλίδας της BP για να καταβαραθρωθρεί η νομοθεσία”.
