Με αφορμή τις γιορτές του Πάσχα και την αυξημένη κίνηση στα πλοία της ακτοπλοΐας, πολλοί παρατηρούν – και σχολιάζουν – τις μανούβρες των πλοίων στα λιμάνια. Είναι όμως τόσο εύκολο όσο φαίνεται; Ή μήπως η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική;
Με αφορμή τις γιορτές του Πάσχα και την αυξημένη κίνηση στα πλοία της ακτοπλοΐας λόγω των χιλιάδων επισκεπτών που επέλεξαν να πάνε στα νησιά, παρατηρήθηκε για ακόμη μία φορά το φαινόμενο του «ξερόλα» ο οποίος πολύ εύκολα κάνει τον πλοίαρχο του εκάστοτε πλοίου χωρίς φυσικά να έχει ούτε καν τις βασικές γνώσεις ελιγμών ενός πλοίου, ευστάθειας ενός πλοίου, κανονισμών κτλ. Για να μην αναφέρουμε την ακαταλληλότητα των ελληνικών λιμανιών.
Ξέρετε, είναι αυτός που περιμένει στον ντόκο το καράβι να δέσει και λέει «έλα μωρέ γιατί αργεί να δέσει; Άμα ήμουν εγώ…» ή ο άλλος που έχει ένα μικρό καΐκι και κάθεται στην καφετέρια πίνοντας καφέ και έχει άποψη για το πώς δένει ένα καράβι των 100-150 μέτρων, αφού έχει ένα καΐκι 5-10 μερών.
Είναι και οι άλλοι βέβαια που κατακλύζουν τα σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα και τους βλέπεις να γράφουν «με 2 bow thruster και εγώ το δένω», «με δύο μηχανές και δύο προπέλες εγώ το κάνω σβούρες» και όλα αυτά τα γραφικά.
Το ακόμη χειρότερο της υπόθεσης είναι ότι το ακούς και από συναδέλφους ναυτικούς (όχι πλοιάρχους) οι οποίοι έχουν ειρωνεύονται και κρίνουν τον εκάστοτε καπετάνιο λέγοντας το ότι αυτό που κάνει δεν είναι απολύτως τίποτα και όρια αυτοί το κάνουν για πλάκα. Αυτοί είναι ακόμη χειρότεροι από τους στεριανούς αλλά τελοσπάντον, δεν θέλω να φωτογραφίσω συγκεκριμένη ομάδα επαγγελματιών…
Αυτή λοιπόν η άποψη ότι «με δύο προπέλες, bow thruster και όλα τα ηλεκτρονικά, ο καθένας δένει το πλοίο». είναι πολύ απλουστευτική και εσφαλμένη.
Είναι σαν να λες ότι με ένα κορυφαίο μονοθέσιο, οποιοσδήποτε μπορεί να βγει πρώτος στη Formula 1. Μια άποψη που απαξιώνει τις ικανότητες των επαγγελματιών οδηγών του μηχανοκίνητου αθλητισμού, θεωρώντας ότι η τεχνολογία υποκαθιστά πλήρως την ικανότητα, τις γνώσεις και την εμπειρία. Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική.
Η τεχνολογία δεν κάνει τη μανούβρα μόνη της. Τα σύγχρονα πλοία πράγματι διαθέτουν προηγμένα μέσα όπως, διπλές προπέλες και ρυθμιζόμενες στροφές, bow και stern thruster, dynamic positioning systems, αυτοματισμούς και κάμερες, όμως όλα αυτά είναι βοηθήματα. Σημαντικά βοηθήματα αλλά ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ.
Η μανούβρα παραμένει ξεκάθαρα ανθρώπινη υπόθεση. Γιατί όσο καλό κι αν είναι το πλοίο, όσα μέσα και αν διαθέτει, αυτός που το κουμαντάρει, που κάνει την μανούβρα δηλαδή εκείνη την στιγμή, είναι που αποφασίζει και τελικά καθορίζει το αποτέλεσμα.
Εκεί που δεν μπορεί να δέσει μόνο του ούτε το καλύτερο πλοίο
Υπάρχουν συνθήκες στις οποίες η τεχνολογία έχει περιορισμένη αξία ή και κάποιες φορές καθόλου. Τέτοιες συνθήκες μπορεί να είναι:
- Σε λιμάνια χωρίς ρυμουλκά, με έντονο κυματισμό και περιορισμένο χώρο.
- Με πλευρικό άνεμο 6-7 μποφόρ, όπου με το bow thruster απλώς δεν “ακούει” το πλοίο αρκετά ή και κάποιες φορές καθόλου.
- Όταν το πλοίο είναι φορτωμένο με μεγάλο βύθισμα και δύσκολο χειρισμό.
- Όταν υπάρχουν ρεύματα που περιστρέφονται μέσα στο λιμάνι.
- Όταν χρειάζεται η προσέγγιση να γίνει με τα “ανάποδα”, δηλαδή με την πρύμνη, με μηδενικά περιθώρια λάθους.
Σε αυτές τις καταστάσεις, ο πλοίαρχος πολλές φορές δεν «βοηθιέται» από την τεχνολογία. Αντιθέτως, πρέπει να την υπερβεί: να ξέρει πότε να την χρησιμοποιήσει, πότε να την αγνοήσει, και κυρίως να εμπιστευτεί την κρίση και την εμπειρία του.
Τι γίνεται όταν «χαθεί» η τεχνολογία σε πλοία της ακτοπλοΐας και όχι μόνο;
Ένα άλλο κρίσιμο σημείο είναι η υπερβολική εξάρτηση από τα βοηθήματα.
Δεν είναι σπάνιο να πάθει βλάβη το bow thruster την κρίσιμη στιγμή, να παρουσιάσει κάποιο πρόβλημα το πηδάλιο, να καθυστερήσει η απόκριση στην κίνηση της μηχανής ή και να πάθει εντελώς κάποια μηχανική βλάβη.
Πλοίαρχοι που στηρίζονται αποκλειστικά και μόνο στην τεχνολογία μπορεί να βρεθούν προ εκπλήξεως. Και τότε, η ζημιά θα είναι ακόμη πιο πιθανή να συμβεί.
Έχει υπάρξει προσάραξη bulk carrier σε λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου επειδή βασίστηκε σε now thruster που δεν λειτούργησε την κρίσιμη στιγμή. Πόσα πλοία της ακτοπλοΐας δεν έχουν πάθει ζημιές κατά το δέσιμο και το λύσιμο σε κάποιο λιμάνι; Αν δεν υπάρχει εναλλακτικό σχέδιο και σωστή εκτίμηση, το αποτέλεσμα μπορεί να είναι καταστροφικό.
Η διαφορά φαίνεται στα δύσκολα
Όταν όλα είναι ιδανικά, όλα μοιάζουν εύκολα. Όμως οι αληθινές ικανότητες ενός πλοίαρχου φαίνονται στα δύσκολα, όταν θα πρέπει να αποφασίσουν μέσα σε 5 δευτερόλεπτα,όταν το πλοίο πρέπει να περάσει ή γύρισε με ακρίβεια εκατοστών δίπλα σε ένα άλλο πλοίο ή σε ένα ντόκο. Ένας πλοίαρχος λαμβάνει υπόψην του πολλές παραμέτρους όπως τον άνεμο, τα ρεύματα, το windge area ενός πλοίου, το βύθισμα, τα νερά κάτω από το πλοίο. Όλα αυτά επηρεάζουν και διαφορετικά τις ειλικρινές ικανότητες ενός πλοίου και παίζουν τεράστιο ρόλο στην απόφαση που θα πάρει ένας πλοίαρχος.
Είναι δουλειά που απαιτεί γνώση, αντίληψη, πειθαρχία, προνοητικότητα και καθαρό μυαλό υπό πίεση. Αυτά δεν τα αγοράζεις. Τα αποκτάς με εμπειρία.
Κλείνοντας
Σκέφτεται πόσες ζημιές γίνεται καθημερινά σε πλοία σε όλο τον κόσμο. Και μιλάω για σοβαρές εταιρεία και πλοία. Τι σας κάνει λοιπόν να πιστεύετε ότι εσείς είστε καλύτερη και δεν θα πεθαίνατε την ίδια ζημιά; Πόσο σίγουροι είστε ότι έχοντας στα χέρια σας ένα πλοίο της ακτοπλοΐας θα κάνατε καλύτερα και ασφαλέστερα την δουλειά από έναν πλοίαρχο;
Η τεχνολογία αλλάζει. Τα πλοία γίνονται μεγαλύτερα, τα μέσα περισσότερα. Όμως ο κρίσιμος παράγοντας, ακόμα και σήμερα, είναι ο άνθρωπος που βρίσκεται στο τιμόνι.
Όσες προπέλες και αν έχει ένα πλοίο, δεν πρόκειται να δέσει μόνο του, ούτε να προστατευτεί από λάθη αν η κρίση του πλοιάρχου δεν είναι καθαρή.
Ο σεβασμός προς τη ναυτοσύνη δεν είναι ρομαντισμός. Είναι ρεαλισμός. Γιατί όσο υπάρχει θάλασσα, θα χρειάζεται και άνθρωπος που να ξέρει να την “διαβάζει”.
