Νέες φουρτούνες φαίνεται να μπαίνουν οι πλοιοκτήτες, καθώς οι προσαράξεις πλοίων λόγω GPS spoofing δεν καλύπτονται πλέον από τους ασφαλιστές, σύμφωνα με την ένωση Association of Average Adjusters (AAA).

Σε νέες φουρτούνες φαίνεται να μπαίνουν οι πλοιοκτήτες μετά την προειδοποίηση ότι δεν θα καλύπτονται οι προσαράξεις πλοίων οι οποίες οφείλονται στο εσφαλμένο ή πλαστογραφημένο σήμα του GPS.

Η Ένωση Association of Average Adjusters (AAA) εξέδωσε προειδοποίηση στον ναυτιλιακό κλάδο, επισημαίνοντας την αυξανόμενη νομική ασάφεια που υπάρχει γύρω από τις ασφαλιστικές αξιώσεις που αφορούν προσαράξεις πλοίων που συνδέονται με το πλαστογραφημένο σήμα του GPS, γνωστό ως GPS spoofing.

Με νέο έγγραφο, η AAA προειδοποιεί ότι οι ρήτρες αποκλεισμού στον κυβερνοχώρο που βρίσκονται όλο και περισσότερο στις ασφαλιστικές συμβάσεις κύτους και μηχανημάτων (H&M) – κυρίως η ρήτρα LMA5403 – θα μπορούσαν να αφήσουν τους πλοιοκτήτες εκτεθειμένους σε περίπτωση ατυχήματος όπου εμπλέκεται πλαστογράφηση τους σήματος του GPS.

«Η πλαστογράφηση του σήματος του GPS είναι όταν τα ψευδή σήματα εντοπισμού θέσης παραπλανούν τα συστήματα πλοήγησης ενός πλοίου, παρέχοντας λανθασμένη αναφορά της θέσης τους έχοντας την δυνατότητα να προκαλέσουν προσάραξη», εξήγησε ο Chris Kilbee, πρόεδρος της AAA:

«Μια προσάραξη πλοίου που προκαλείται ή συμβάλλει σε αυτήν η πλαστογράφηση του σήματος του GPS θα καλύπτονταν κανονικά από μια παραδοσιακή ασφαλιστική σύμβαση κύτους και μηχανημάτων, αλλά η αυξανόμενη συμπερίληψη ρητρών αποκλεισμού στον κυβερνοχώρο έχει πλέον θολώσει τα νερά».

Σύμφωνα με τις παραδοσιακές πολιτικές της H&M, η απαγόρευση αποζημίωσης —ακόμα και όταν η αμέλεια πλοήγησης παίζει ρόλο— θεωρείται κίνδυνος στη θάλασσα και συνήθως καλύπτεται. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, οι κυβερνοεξαιρέσεις όπως η LMA5403 έχουν εγείρει σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το τι είναι πραγματικά ανακτήσιμο όταν οι ηλεκτρονικές παρεμβολές, όπως η πλαστογράφηση, παίζουν ρόλο.

Η ρήτρα LMA5403 εξαιρεί τις ζημίες «που προκαλούνται άμεσα ή έμμεσα, από ή προκύπτουν από τη χρήση ή τη λειτουργία, ως μέσο πρόκλησης βλάβης, οποιουδήποτε υπολογιστή ή ηλεκτρονικού συστήματος».

«Η πρόσθετη δυσκολία στον προσδιορισμό του εάν η πλαστογράφηση είχε σκοπό να προκαλέσει βλάβη σημαίνει ότι οι ασφαλιστές αντιμετωπίζουν πολύ υψηλότερο όριο στην απόδειξη ότι η βλάβη είχε σκοπό ο δράστης της πλαστογράφησης. Αυτό εισάγει μια σημαντική γκρίζα ζώνη στην αξιολόγηση των απαιτήσεων, όπου η αιτιώδης συνάφεια, η συμπεριφορά του πληρώματος και η κυβερνοαπόδοση τέμνονται», δήλωσε ο Kilbee.

Το έγγραφο της AAA τονίζει ότι η πρόθεση, η απόδοση και η αιτιότητα είναι πλέον κεντρικές για την επίλυση των απαιτήσεων. Εάν οι ασφαλιστές δεν μπορούν να αποδείξουν ότι ένα συμβάν πλαστογράφησης έγινε με κακόβουλη πρόθεση, μπορεί να δυσκολευτούν να αρνηθούν την κάλυψη – αλλά εάν αποδειχθεί πρόθεση, οι πλοιοκτήτες θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν την δυσάρεστη έκπληξη της απόρριψης οποιασδήποτε αξίωσης.

Μια επιλογή που εξετάζεται όλο και περισσότερο από τους πλοιοκτήτες είναι η χρήση πρόσθετων ρητρών για τον κυβερνοχώρο, οι οποίες επιτρέπουν την επαναφορά της κάλυψης σε περιστατικά που σχετίζονται με πλαστογράφηση – έναντι πρόσθετου ασφαλίστρου.

Η AAA έχει προτρέψει τους πλοιοκτήτες και τους μεσίτες να ελέγξουν σχολαστικά τις διατυπώσεις των ασφαλιστηρίων συμβολαίων και να εξετάσουν αυτές τις εγκρίσεις, ιδιαίτερα όταν δραστηριοποιούνται σε περιοχές υψηλού κινδύνου όπου είναι γνωστό ότι συμβαίνουν περιστατικά πλαστογράφησης.

Η αυξανόμενες περιπτώσεις πλαστογράφησης του σήματος του GPS καθ’ όλη τη δεκαετία του 2020, έχει εξελιχθεί από μια εξειδικευμένη κυβερνοόχληση σε έναν πραγματικό κίνδυνο για τη ναυσιπλοΐα, με hotspots στην Ερυθρά Θάλασσα, τη Μαύρη Θάλασσα, τον Περσικό Κόλπο και τη Νότια Σινική Θάλασσα.

Τον Ιούλιο του 2024, το γραφείο υποστήριξης της Marlink, εξειδικευμένης στις δορυφορικές επικοινωνίες, λάμβανε συνήθως μία κλήση κάθε δύο εβδομάδες από πελάτες που έλεγαν ότι το σήμα για το GPS τους έχει πρόβλημα. Μέχρι τα μέσα Ιουλίου 2025, έλαβε ξεχωριστές αναφορές από περισσότερα από 150 πλοία σε μία μόνο ημέρα.

Τον τελευταίο καιρό έχουν συμβεί πολλά περιστατικά, με ένα από τα πιο γνωστά να είναι η περίπτωση του MSC Antonia, χωρητικότητας 7.000 teu, το οποίο προσάραξε στα ανοιχτά της Τζέντα τον Μάιο ως αποτέλεσμα παραποίησης του σήματος του GPS, με αποτέλεσμα το πλοίο να εμφανιστεί στη συνέχεια σε διάφορες υπηρεσίες παρακολούθησης πλοίων προσαραγμένο στην έρημο σε άλλη ήπειρο!

Αυτό το αυξανόμενο πρόβλημα έρχεται να υπογραμμίσει τον κίνδυνο για τα πληρώματα και τα πλοία, αφού το να χαθεί το σήμα του GPS σε περιοχές με αυξανόμενη θαλάσσια κίνηση, αβαθή και δύσκολα νερά, είναι κάτι που θα πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψιν από την παγκόσμια ναυτιλιακή κοινότητα και όχι μόνο.