Τα παλιά σκαριά έγιναν θρύλοι κι έμειναν για πάντα χαραγμένα στη μνήμη των νησιωτών, από τη στιγμή που εκείνα τα δύσκολα χρόνια, τα ποστάλια ήταν το μοναδικό μέσο συγκοινωνίας με τον έξω κόσμο.
Όλοι αγαπήσαμε εκείνα τα παλιά σκαριά, καθώς με κείνα οι περισσότεροι κάναμε το πρώτο μας ταξίδι. Την πρώτη μας έξοδο από το νησί. Ιδιαίτερα στους νησιώτες των μικρών νησιών όπως είναι οι νοτιοδυτικές Κυκλάδες, θα μείνουν στην μνήμη τους για ολόκληρη τη ζωή. Μπορεί σήμερα η πολυτέλεια, ή άνεση, το μέγεθος και η ταχύτητα να είναι το ατού των σημερινών πλοίων, δεν παρέχουν όμως τη συντροφικότητα και τις παρεΐστικες στιγμές του ταξιδιού που βίωνε όποιος ταξίδευε με εκείνα τα παλιά σκαριά.
Το πλήρωμα πρόθυμο και κοντά στους επιβάτες, μέσα στον κόσμο να εξυπηρετήσει και να σταθεί δίπλα σε όποιον χρειαζόταν. Οι αξιωματικοί, περνούσαν τα μικρά διαλείμματα τους με τον κόσμο. Ο ίδιος ο καπετάνιος αφιέρωνε λίγες στιγμές με τους επιβάτες. Γινόταν κι ο ίδιος ένα με τον κόσμο, και οι επιβάτες ήξεραν, έβλεπαν, μιλούσαν με τον πλοίαρχο.
Οι νεότεροι ίσως έχουν ακούσει ιστορίες από τους μεγαλύτερους για τα ταξίδια από Μήλο προς Πειραιά, ή αντίστροφα. Ίσως έχουν ακούσει για τον καπετάνιο θρύλο του αιγαίου, τον καπετάν Λάζαρο Γαβαλά. Όλοι τον αγαπάμε, τον θυμόμαστε και κάποιες φορές μας ξεφεύγει η φράση, «πού είσαι καπετάν Λάζαρε να το πλευρίσεις αμέσως».
Τον γνωρίσαμε, τον αγαπήσαμε και τον εμπιστευτήκαμε. Ξέραμε ότι με τον καπετάν Λάζαρο, ότι καιρό κι αν έχει θα φτάσεις στον προορισμό σου.
Πάντα προσπαθούσε και το κατόρθωνε, με κάθε καιρό, να προσεγγίσει όλα τα λιμάνια του δρομολογίου χωρίς να αφήσει επιβάτες από κάποιο νησί έξω, αντιλαμβανόμενος και συμμερίζοντας τις ανάγκες που υπήρχαν.
Ήταν ο καπετάνιος εκείνος που τα έβγαζε πέρα και σε δύσκολες περιπτώσεις, κάνοντας τον μαιευτήρα, καθώς χρειάστηκε να περιθάλψει δύο φορές έγκυες γυναίκες. Την μία φορά από τη Μήλο και δεύτερη από την Κίμωλο.
Το Milos Voice, προσπάθησε και κατάφερε να βρει τον γητευτή της θάλασσας, τον θρύλο του Αιγαίου, τον καπετάν Λάζαρο Γαβαλά.
Γεννημένος το 1940, ξεκίνησε από νωρίς με τη θάλασσα. Το 1958 έκανε το πρώτο του μπάρκο και το 1972 σε ηλικία 32 χρονών έγινε καπετάνιος στο πλοίο «ΚΑΛΥΜΝΟΣ», κατασκευής το 1951, ιδιοκτησίας της εταιρείας «ΕΥΔΟΞΟΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΚΗ» της Αθηνάς Ρωμανιά.
Μιλώντας για τα ταξίδια του με το πλοίο, ανέφερε τη δύσκολη περίπτωση του 1974, τότε με την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Ο καπετάν Λάζαρος ήταν πλοίαρχος στο ΚΑΛΥΜΝΟΣ, το οποίο έμελλε να το επιτάξουν «διά τας ανάγκας του Ελληνικού Δημοσίου» όπως αναφέρει η σχετική διαταγή. Με διαταγή του Λιμεναρχείου Πειραιά τη μέρα εκείνη, ο καπετάνιος παρά τις αντιρρήσεις του για να μην ταλαιπωρήσει τον κόσμο, ξεκινά να εκτελέσει το δρομολόγιο του κανονικά. Στα λιμάνια που έπιασε δεν κατέβασε κανέναν από τους επιβάτες, απεναντίας επιβιβάζονταν κι εκείνοι που είχαν επιταχθεί. Φτάνοντας στη Μήλο, αναχωρεί ξανά με προορισμό τον Πειραιά, με υπεράριθμους επιβάτες στην επιστροφή.
«Πολύ δύσκολη περίπτωση εκείνη. Υπήρχε κίνδυνος για το πλοίο. Ήταν η μόνη φορά που έβγαλα ανακοίνωση να μην μετακινούνται από τις θέσεις τους οι επιβαίνοντες» Θα αναφέρει.
Το πλοίο ήταν καλοτάξιδο όπως συνηθίζουμε να λέμε. Ακόμη και σήμερα, κάποιοι που θυμόνται το ΚΑΛΥΜΝΟΣ, όταν θέλουν να πουν για ένα σύγχρονο πλοίο ότι είναι σταθερό-καλοτάξιδο, χρησιμοποιούν τη φράση «γερό σκαρί και καλοτάξιδο όπως το «ΚΑΛΥΜΝΟΣ».
Συνεχίζοντας την αφήγηση του για την πορεία του στην θάλασσα, μάθαμε ότι έχει διανύσει 994.000 θαλάσσια μίλα. Πρώτο του μέλημα ήταν ασφάλεια των επιβατών, και η ασφαλής πλοήγηση του πλοίου. Κοντά πάντα στους επιβάτες, με χαμόγελο, έκανε τους επιβάτες να νιώθουν ασφάλεια κι ευχάριστα στο πολύωρο ταξίδι τους.
Σε ερώτηση μας για τις συνθήκες την εποχή εκείνη, απάντησε : «Δύσκολες, πολύ δύσκολες, αν σκεφτεί κανείς ότι τα πλοία εκείνης τις εποχής δεν είχαν τα μέσα και τον εξοπλισμό των σημερινών. Μην ξεχνάς, ότι τα πλοία αυτά προσέγγιζαν με πλαγιοδέτηση. Δεν ήταν εύκολα τα πράγματα, αν σκεφτεί κανείς και την κατάσταση του προβλήτα, ή τον περιορισμένο γεωγραφικό χώρο ορισμένων λιμανιών, καθώς ο εξοπλισμός και οι δυνατότητες του πλοίου τότε, δεν επέτρεπαν πολλά πράγματα. Σήμερα όλα γίνονται σχεδόν αυτόματα».
Τον ρωτήσαμε για τα φοιτητικά του χρόνια στη Σχολή, «Δεν έχω τελειώσει καμιά Σχολή εμποροπλοιάρχων. Μετά το Γυμνάσιο πήγα στα καράβια, ξεκίνησα ως τζόβενο κι ύστερα έγινα καπετάνιος. Δύσκολες εποχές, αλλά όμορφες, ρομαντικές με όνειρα». Και συνέχισε, «ένα πράγμα με στενοχωρεί. Ότι οι σημερινοί καπετανέοι δεν είναι κοντά στους επιβάτες. Είναι απόμακροι, αποξενωμένοι. Θα έπρεπε να κατεβαίνουν για λίγο στα σαλόνια, να μπουν μέσα στον κόσμο, να τους γνωρίσει ο επιβάτης».
Όσο μίλαγε ο καπετάν Λάζαρος, έρχονταν εικόνες από την εποχή εκείνη. Μια εικόνα είναι η μεταφορά αυτοκινήτων (όχι πολλά, ένα ή δύο το πολύ), που γινόταν με μπίγα πάνω στο κατάστρωμα του καραβιού.
Ως Καπετάνιος δεν ήταν μόνο στο Κάλυμνος. Ήταν και στο γνωστό «ΙΟΝΙΟΝ» και στο «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ» γνωστό και ως ξιφίας λόγω της μακριάς πλώρης, ιδιοκτησίας της εταιρείας Βεντούρη. Τα πρώτα χρόνια της καριέρας του, είχε ταξιδέψει με φορτηγά πλοία και γκαζάδικα.
Πάνω στην συζήτηση, αναφέρθηκε και στους συμπατριώτες του τους Κυκλαδίτες, γιατί και ο ίδιος Κυκλαδίτης είναι από τη Σαντορίνη. Μίλησε για την αγάπη του στους Μηλιούς, τους Σιφνιούς, τους Σερφιώτες και απ’ όποιο νησί είχε περάσει. «Αγαπώ τους συμπατριώτες μου. Κι αυτοί με αγαπάνε και εισπράττω την αγάπη τους ακόμη και σήμερα. Έχω γνωρίσει πολύ κόσμο. Στην Μήλο σχεδόν κάθε Πάσχα ήμουν εκεί. Πρέπει να σου πω ότι το καράβι έμενε κάθε Σάββατο στο νησί. Έτσι, σε κάθε Ανάσταση βρισκόμουν στην Μήλο. Έχω πολλούς φίλους από εκεί. Θυμάμαι τον Μανούσο Βήχο τον Καλό. , τον καθηγητή τον Καμακάρη. Σήμερα έχουν φύγει και οι δύο από τη ζωή. Ο καθηγητής μάλιστα, ο Γιώργος ο Καμακάρης, μου έστελνε κάποιες φορές κρασί Μηλέϊκο και πάντα σε σημείωμα μου έγραφε «Η φιάλη επιστρέφεται»».
Μιλήσαμε αρκετή ώρα με τον καπετάν Λάζαρο. Πάντα καλόκαρδος και ευχάριστος ως άνθρωπος. Συνεπής και ευσυνείδητος στη δουλειά του, φιλικός και απλός. Γνωρίζει τη θάλασσα από μικρός. Καλός οικογενειάρχης, καπετάνιος στη θάλασσα αλλά και στη ζωή.
Αυτός είναι ο καπετάν Λάζαρος ο οποίος ζει στη Σαντορίνη το καλοκαίρι και στο Κερατσίνι τον Χειμώνα. Ο γητευτής του Αιγαίου, ο δικός μας καπετάνιος, ο άνθρωπος που στήριξε ακούραστα και με αγάπη την ακτοπλοΐα των Δυτικών Κυκλάδων για πολλά χρόνια σε δύσκολους καιρούς.
Θεμιστοκλής Παναγιώτου
milosvoice.gr
