Συμφωνία μαμούθ 500 εκατ. δολαρίων Πακιστάν ΗΠΑ φέρνει στο προσκήνιο τη νέα γεωοικονομική συνεργασία των δύο χωρών.
Το Πακιστάν έστειλε την πρώτη του αποστολή σπάνιων γαιών και ορυκτών στις Ηνωμένες Πολιτείες, ένα γεγονός που θεωρείται σταθμός για τη χώρα. Η αποστολή αυτή ανοίγει τον δρόμο για μια συνεργασία ύψους περίπου 500 εκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ του Ισλαμαμπάντ και της αμερικανικής εταιρείας U.S. Strategic Metals (USSM), που έχει έδρα στο Μιζούρι.
Η είδηση δεν προέκυψε τυχαία. Μόλις πριν από μερικές εβδομάδες οι δύο πλευρές υπέγραψαν συμφωνία με σκοπό να ενισχύσουν τη συνεργασία τους στους τομείς της εξόρυξης και της επεξεργασίας ορυκτών. Η πρώτη αποστολή, που οργανώθηκε σε συνεργασία με τον Οργανισμό Frontier Works (FWO), περιλαμβάνει αντιμόνιο, συμπύκνωμα χαλκού και σπάνιες γαίες όπως νεοδύμιο και πρασεοδύμιο.
Όπως αναφέρει η πακιστανική εφημερίδα Dawn, πρόκειται για το πρώτο πρακτικό βήμα εφαρμογής του πλαισίου συνεργασίας που υπέγραψαν οι δύο χώρες. Τα δύο Μνημόνια Συνεργασίας (MoUs) υπεγράφησαν στις 8 Σεπτεμβρίου 2025, παρουσία του πρωθυπουργού Shehbaz Sharif και του στρατάρχη Asim Munir, με την αμερικανική πλευρά να εκπροσωπείται από στελέχη της USSM.
Η συμφωνία καλύπτει όλο το φάσμα: από την εξερεύνηση μέχρι την ίδρυση εγκαταστάσεων εξόρυξης μέσα στο Πακιστάν. Κυβερνητικές πηγές λένε πως εντάσσεται στη στρατηγική του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη διαφοροποίηση των αλυσίδων εφοδιασμού κρίσιμων ορυκτών – αυτών που χρειάζονται για άμυνα, πράσινη ενέργεια και τεχνολογίες αιχμής.
Από την πλευρά του, το Πακιστάν βλέπει τη συμφωνία ως ευκαιρία να πάρει θέση στον παγκόσμιο χάρτη των ορυκτών. Μιλάμε για μια χώρα που διαθέτει αποθέματα αξίας περίπου 6 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, αλλά τα περισσότερα παραμένουν ανεκμετάλλευτα. Αν το πρόγραμμα προχωρήσει όπως σχεδιάζεται, θα φέρει έσοδα, δουλειές και πιθανώς τεχνογνωσία που λείπει εδώ και δεκαετίες.
Βέβαια εδώ θα πρέπει να τονίσουμε ότι έχουμε δει στο παρελθόν χώρες να προσπαθούν να προχωρήσουν μπροστά μέσω των φυσικών τους πόρων, κάτι όμως που έχει αποδειχτεί ότι δεν είναι καθόλου εύκολο. Το δύσκολο δεν είναι να υπογράψεις μια συμφωνία, το δύσκολο είναι να τη δεις να κρατάει στο χρόνο. Το Πακιστάν μπορεί να έχει πλούτο, όμως χρειάζεται θεσμούς, σταθερότητα και μια στρατηγική που να αντέξει στο χρόνο. Δεν είμαι σίγουρος κατά πόσο μπορεί να τηρηθεί κάτι τέτοιο σε βάθος χρόνου.
Η USSM, από την πλευρά της, χαρακτήρισε την αποστολή «ορόσημο» και ανακοίνωσε πως σχεδιάζει να επεκτείνει τη συνεργασία της με τον FWO στο άμεσο μέλλον. Η εταιρεία ειδικεύεται στην παραγωγή και ανακύκλωση σπάνιων γαιών, τις οποίες το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ θεωρεί ζωτικής σημασίας για την τεχνολογία και την άμυνα.
Για τις Ηνωμένες Πολιτείες, η συνεργασία αυτή είναι κομβική. Τους δίνει τη δυνατότητα να μειώσουν την εξάρτησή τους από χώρες που ελέγχουν την αγορά πρώτων υλών, όπως η Κίνα. Και, όπως λένε αναλυτές, η Ουάσινγκτον προσπαθεί να χτίσει “εναλλακτικούς διαδρόμους” για κρίσιμα υλικά που στηρίζουν τη σύγχρονη οικονομία.
Φυσικά, στο εσωτερικό του Πακιστάν δεν συμφωνούν όλοι. Το κόμμα Pakistan Tehreek-e-Insaf (PTI) της αντιπολίτευσης κατηγόρησε την κυβέρνηση για “μυστικές συμφωνίες” με την Ουάσινγκτον και ζήτησε να παρουσιαστούν όλες οι λεπτομέρειες στη Βουλή. Ο γραμματέας Πληροφοριών του κόμματος, Σεΐχης Βακκάς Ακράμ, μίλησε για έλλειψη διαφάνειας και κάλεσε τον πρωθυπουργό να δώσει απαντήσεις.
Πολλοί μπορεί να βλέπουν αυτή τη συμφωνία απλώς σαν μια ακόμα γεωπολιτική κίνηση, όμως για κάποιους είναι κάτι παραπάνω. Είναι μια ένδειξη ότι ο χάρτης των πρώτων υλών αλλάζει σιωπηλά.
Όπως και να έχει, ο Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει να κλείνει στρατηγικές συμφωνίες ανά τον κόσμο, επιδιώκοντας να εξασφαλίσει για τις Ηνωμένες Πολιτείες πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες, πάντα με γνώμονα το συμφέρον της χώρας του. Το αν αυτή η συνεργασία θα αποδειχθεί μακροπρόθεσμα κερδοφόρα και για τις δύο πλευρές, μένει να το δούμε.