Τα ιρανικά δεξαμενόπλοια επανενεργοποίησαν και πάλι τις συσκευές AIS τους, εκπέμποντας ξανά σήμα μετά από χρόνια “σιωπής”.
Για λόγους που δεν έχουν ακόμη γίνει γνωστοί, τα δεξαμενόπλοια που πλέουν υπό ιρανική σημαία έχουν επανενεργοποιήσει το AIS τους και εκπέμπουν ξανά σήμα κανονικά.
Να θυμίσουμε ότι από το 2018, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες επανέφεραν τις κυρώσεις στο Ιράν, τα περισσότερα δεξαμενόπλοια με ιρανική σημαία ταξίδευαν με απενεργοποιημένες τις συσκευές AIS, σε μια προσπάθεια να καλύψουν οποιαδήποτε κίνηση που παραβίαζε τις διεθνείς κυρώσεις.
Η εκ νέου ενεργοποίηση των συσκευών AIS είναι πλέον ορατή μέσα από τα διαγράμματα τοποθεσίας που παρέχουν το VesselFinder.com και το MarineTraffic.org. Σύμφωνα με την πλατφόρμα Kpler, το 80% των ιρανικών δεξαμενόπλοιων εκπέμπουν σήμα σχετικά με την τοποθεσία τους τις τελευταίες 48 ώρες.
Δεν έχει αποσαφηνιστεί γιατί το AIS ενεργοποιήθηκε σχεδόν ταυτόχρονα σε ολόκληρο τον στόλο των δεξαμενόπλοιων με ιρανική σημαία.
Η Dalga Khatinoglu, αναλύτρια πετρελαίου και φυσικού αερίου που γράφει για το Iran International, εικάζει ότι η κίνηση μπορεί να αποτελεί μια προσπάθεια του Ιράν να εναρμονιστεί με τους διεθνείς κανονισμούς και να δείξει συμμόρφωση στη νομιμότητα. Μπορεί επίσης να συνδέεται με τις προειδοποιήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με τις οποίες η απενεργοποίηση των αναμεταδοτών AIS συνιστά παραβίαση των κανονισμών του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού και, κατά συνέπεια, νόμιμη αιτία απαγόρευσης για όσα δεξαμενόπλοια ταξιδεύουν «στο σκοτάδι».
Η Khatinoglu εκτιμά επίσης ότι η κίνηση αυτή μπορεί να αποτελεί απάντηση στις απαιτήσεις της Κίνας, η οποία εισάγει σχεδόν το 90% του πετρελαίου που εξάγει το Ιράν.
Η μη μετάδοση ή η πλαστογράφηση του σήματος AIS σχετίζεται άμεσα με τις μεταφορτώσεις μεταξύ πλοίων στη θάλασσα (STS operations), όπου είναι σημαντικό να παραμένει κρυφή η τοποθεσία αυτών των επιχειρήσεων. Οι επιχειρήσεις μεταφόρτωσης πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο έχουν υψηλό κόστος και επεκτείνουν σημαντικά τους χρόνους αποστολής, κατά μέσο όρο σε δέκα εβδομάδες ανά φορτίο.
Αυτό το επιπλέον κόστος, σε σύγκριση με τις απλές αποστολές τριών εβδομάδων από τερματικό σε τερματικό, είναι δαπάνες που επιβαρύνουν το Ιράν και φτάνουν έως και το 10% ανά βαρέλι. Η επιστροφή στις συμβατικές δραστηριότητες θα εξοικονομούσε για τη χώρα σημαντικά χρηματικά ποσά, υπό την προϋπόθεση ότι η Κίνα θα εξακολουθεί να δέχεται φορτία. Η ενεργοποίηση των πομπών AIS μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι το Πεκίνο έχει ήδη δώσει τέτοιες διαβεβαιώσεις.
Ως άνθρωπος της θάλασσας, γνωρίζω καλά τη σημασία του AIS. Είναι μια συσκευή πολύτιμη, η οποία μπορεί να μην χρησιμοποιείται άμεσα για την αποφυγή συγκρούσεων στη θάλασσα, αλλά δίνει αρκετές πληροφορίες οι οποίες, σε συνδυασμό με το ραντάρ, συμβάλλουν στη μέγιστη ασφάλεια.
Η απενεργοποίησή του μπορεί να προσφέρει ανωνυμία, αλλά στερεί αυτό που η ναυτιλία χρειάζεται περισσότερο από ποτέ: διαφάνεια και ασφάλεια.
Με την εκεχειρία στη Γάζα να βρίσκεται ακόμη σε αρχικό στάδιο, η επιδίωξη μιας ευρύτερης ειρήνης από τις Ηνωμένες Πολιτείες στη Μέση Ανατολή αποκτά νέα βαρύτητα. Είναι πιθανό τόσο η Κίνα όσο και το Ιράν να ανησυχούν πως οποιαδήποτε κίνηση των ΗΠΑ για αύξηση της πίεσης προς την Τεχεράνη θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναχαιτίσεις ιρανικών δεξαμενόπλοιων στη θάλασσα.
Σε αυτό το πλαίσιο, η απόφαση του Ιράν να «ανοίξει τα φώτα» στα δεξαμενόπλοιά του ίσως αποτελεί μια προσπάθεια να απομακρυνθεί από τις σκιές και να δείξει μεγαλύτερη διαφάνεια στις εξαγωγές πετρελαίου του.
Το σίγουρο είναι ότι η κίνηση του Ιράν να επανενεργοποιήσει τους πομπούς μπορεί να μην σηματοδοτεί άμεσα κάποια πολιτική αλλαγή, αλλά είναι ένα μήνυμα προς τη διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα. Ίσως, μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητα, ακόμη και ο σκοτεινός ή σκιώδης στόλος να κατανοεί πλέον ότι η θάλασσα δεν ανέχεται για πολύ το σκοτάδι.
Ας ελπίσουμε να ακολουθήσουν όλα τα πλοία που ανήκουν σε τέτοιους στόλους, να ενεργοποιήσουν και πάλι τις συσκευές AIS τους και να εναρμονιστούν με τους διεθνείς κανόνες της ναυτιλίας, συμβάλλοντας έτσι στη μεγαλύτερη ασφάλεια στη θάλασσα.
