Archipelagos – Institute of Marine Conservation
Τέσσερα σπάνια θαλάσσια θηλαστικά εντοπίστηκαν νεκρά στις ακτές, σε διάστημα λίγων μόνο ημερών. Σε παραλία του Ρεθύμνου οι κάτοικοι ήρθαν αντιμέτωποι με ένα μακάβριο θέαμα, ένα ρινοδέλφινο κομμένο στα δύο με αιχμηρό αντικείμενο. Αυτή η θανάτωση που προφανώς προκλήθηκε από αδίστακτους αλιείς. Στις ακτές της Νάξου, μία νεκρή μεσογειακή φώκια εντοπίστηκε από τον περιβαλλοντικό φορέα του νησιού Naxos island wildlife protection. Εκτιμάται ότι ο θάνατός της προκλήθηκε ακούσια έπειτα από εμπλοκή σε εγκαταλελειμμένα αλιευτικά εργαλεία που βρίσκονταν στο βυθό.
Στο Ινστιτούτο Αρχιπέλαγος καταγράφουμε όλο και πιο συχνά εικόνες σαν τις φωτογραφίες παρακάτω (οι συγκεκριμένες είναι από βάθος περίπου 100 μέτρων). Ελλείψη μέτρων πρόληψης, ποτέ δεν υπήρξε πρόνοια για τη διαχείριση των πλαστικών αλιευτικών εργαλείων (δίχτυα, πετονιές κλπ) που για διάφορους λόγους εγκλωβίζονται στον πυθμένα και εγκαταλείπονται στο βυθό. Αυτό συμβαίνει σε όλη την επικράτεια, συνήθως σε βραχώδεις περιοχές και στα βαθιά παράκτια νερά. Έτσι ο βυθός σε πολλές περιοχές της Ελλάδας έχει μετατραπεί σε επικίνδυνο περιβάλλον για όλα τα θαλάσσια είδη, αλλά και απαγορευτικό για οποιασδήποτε μορφής αλιεία σε αυτά τα πεδία.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα, στις ακτές της Αστυπάλαιας, εντοπίστηκε ένας νεκρός ζιφιός μήκους 4.5 μέτρων – ένα από τα πλέον σπάνια είδη κητωδών στη Μεσόγειο και τα λιγότερο μελετημένα στον κόσμο. Ο ζιφιός εκβράστηκε σε κατάσταση προχωρημένης σήψης και συνεπώς δεν ήταν δυνατόν να προσδιοριστούν τα αίτια θανάτου.
Σε μία χώρα όπως η Ελλάδα όπου ακόμα επιβιώνουν κάποιοι από τους σημαντικότερους πληθυσμούς από 7 είδη θαλάσσιων θηλαστικών που έχουν απομείνει στη Μεσόγειο, δυστυχώς στην πράξη δεν εφαρμόζεται κανένα ουσιαστικό μέτρο για την προστασία τους, παρά τις εξαγγελίες εντυπωσιασμού και τις σχετικές υποχρεώσεις της χώρας. Ενδεικτικό είναι ότι πέρα από κάποιες ασκήσεις επί χάρτου, δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική προσπάθεια να δημιουργηθεί ένα σωστό δίκτυο αντιμετώπισης εκβρασμών που να είναι σε θέση να προσφέρει περίθαλψη σε τραυματισμένα ή άρρωστα θαλάσσια είδη, σε αυτή τη δύσκολη θαλάσσια περιοχή, με χιλιάδες νησιά και νησίδες, όπου η ακτογραμμή που ξεπερνάει τα 15.000 χλμ. Ένα σωστό δίκτυο, πέρα από τη δυνατότητα ασφαλούς μεταφοράς και περίθαλψης, θα έπρεπε να διαθέτει και μηχανισμό διερεύνησης των περιστατικών θανάτωσης, έτσι ώστε να καταλήγουν στη δικαιοσύνη όσοι προκαλούν σκόπιμες θανατώσεις προστατευόμενων θαλάσσιων ειδών.
Δυστυχώς ολιγομελείς ομάδες που εστιάζουν την παρουσία τους στο κέντρο της Αθήνας και επί δεκαετίες αλληλεπιδρούν με υπαλλήλους του ΥΠΕΝ, προσπαθούν να να οικειοποιηθούν ακόμα και αυτό το τόσο σοβαρό ζήτημα για ιδίον όφελος αξιοποίησης δημόσιων πόρων. Είναι άλλωστε οι ίδιοι άνθρωποι που επί 7 χρόνια κάνουν ότι είναι δυνατόν για να καθυστερήσουν την αδειοδότηση του υπο δημιουργία Κέντρου Περίθαλψης Θαλάσσιων Ειδών που είναι έτοιμο προς λειτουργία στο κέντρο του Αιγαίου, στο νησί των Λειψων. Θυματα όλων αυτών είναι βέβαια τα σπάνια είδη θαλάσσιων θηλαστικών και άλλων θαλάσσιων ειδών που ελλείψη μέτρων προστασίας, από τύχη συνεχίζουν να επιβιώνουν στις θάλασσές μας σε σημαντικούς πληθυσμούς, παγκόσμιας περιβαλλοντικής σημασίας.
Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι όλα αυτα συνεχίζουν να συμβαίνουν ένα χρόνο μετά την εξαγγελία και έναρξη του διαμοιρασμού του αστρονομικού ποσού των 780 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση των “21 δεσμεύσεων της Ελλάδας για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος”. Στην πράξη όμως δεν έχει αλλάξει τίποτα, προιδεάζοντας μας για ένα ακόμα μεγάλο σκάνδαλο όχι μόνο οικονομικό, αλλά και έναντι του περιβάλλοντος και των θαλασσών μας – ένα θέμα στο οποίο θα επανέλθουμε αναλυτικότερα πολύ σύντομα.
