Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας βασίζεται ολοένα και περισσότερο στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Η στεριά είναι αρχίζει να μη φτάνει για όλες τις ανεμογεννήτριες. Μήπως ήρθε η ώρα για μία «θαλάσσια» επέκταση;
Στο ανατολικότερο μέρος της Σκοτίας, η ακτή του χωριού Πίτερχεντ «μπαίνει» μέσα στη Βόρεια Θάλασσα. «Σε μία καλή μέρα, μπορείς να δεις από το λιμάνι τις ανεμογεννήτριες του πάρκου Hywind», λέει ο Αλιστερ Ρέιντ, στέλεχος του συμβουλίου της πόλης του Αμπερντίν.
Στη βόρεια Σκωτία, όπου οι άνεμοι φτάνουν μεγάλες ταχύτητες, πέντε ανεμογεννήτριες ύψους 174 μέτρων βρίσκονται μέσα στη θάλασσα σε απόσταση 24 χιλιομέτρων από την ακτή.
Το πάρκο Hywind -όπως ονομάζεται το «σύμπλεγμα των ανεμογεννητριών»- φέρνει μία καινοτομία στον χώρο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μπορεί να προσφέρει αρκετή ενέργεια για πάνω από 20 χιλιάδες νοικοκυριά, ενώ είναι οι ανεμογεννήτριές του είναι οι πρώτες στον κόσμο που επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας και δεν είναι «καρφωμένες» στον βυθό της.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το πάρκο αποτελεί το μέλλον της πράσινης ενέργειας.
Το πιο ριζοσπαστικό κομμάτι του εγχειρήματος είναι το γεγονός ότι τα κοντάρια και οι τουρμπίνες των ανεμογεννητριών στέκονται επάνω σε καρίνες φτιαγμένες από μπετόν και ατσάλι, οι οποίες διασφαλίζουν τη σταθερότητά τους. Οι βάσεις των ανεμογεννητριών, οι οποίες ζυγίζουν σχεδόν 10 χιλιάδες τόνους, είναι δεμένες σε τρεις άγκυρες που βρίσκονται στον βυθό της θάλασσας.
Σε αντίθεση με άλλες «θαλάσσιες» ανεμογεννήτριες, οι βάσεις των οποίων «καρφώνονται» στον βυθό συνήθως «ρηχών» θαλασσών που δεν ξεπερνούν σε βάθος τα 50 μέτρα, οι επιπλέουσες ανεμογεννήτριες του πάρκου Hywind μπορούν να «συλλέξουν» ενέργεια έως και 800 μέτρα μέσα στη θάλασσα, όπου φυσούν οι δυνατότεροι άνεμοι.
Η νέα αυτή τεχνολογία μπορεί να δώσει λύση σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Νορβηγία, αλλά και η Ελλάδα, οι πολίτες των οποίων έχουν εκφράσει την αντίθεση τους στην εγκατάσταση ανεμογεννητριών.
«Οι συγκεκριμένες ανεμογεννήτριες έχουν τεράστιες δυνατότητες να γίνουν η βασική τεχνολογία για να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι στην Ευρώπη και στον κόσμο», λέει ο Φρανκ Ανταμ, ειδικός στην αιολική ενέργεια.
«Τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία έχει κάνει τεράστια βήματα και το Hywind μας δείχνει ότι μπορεί να λειτουργήσει ένα πάρκο με ανεμογεννήτριες», λέει ο Ανταμ. «Τώρα τα πάρκα πρέπει να γίνουν μεγαλύτερα για να δείξουν σε κυβερνήσεις και επενδυτές ότι είναι βιώσιμα σε μεγάλη κλίμακα».
Μία μερίδα αναλυτών είναι επιφυλακτική απέναντι στις συγκεκριμένες ανεμογεννήτριες, σημειώνοντας ότι το υψηλό τους κόστος δεν τους επιτρέπει να ανταγωνιστούν άλλες τεχνολογίες καθαρής τεχνολογίας. Αυτή τη στιγμή η ηλεκτρική ενέργεια που παράγουν είναι δύο φορές πιο ακριβή από τις ανεμογεννήτριες που βρίσκονται κοντά στην ακτή και τρεις φορές από αυτές που βρίσκονται στη στεριά.
«Πάντα θα είναι φθηνότερο να κατασκευάσεις ανεμογεννήτριες στη στεριά, εκεί άλλωστε είναι που πρέπει να επιτευχθούν οι κλιματικοί στόχοι», λέει ο Αντρέας Κρέιμερ ιδρυτής του βερολινέζικου think-tank, Ecologic Institute.
«Ακόμα και αν τα επιπλέοντα πάρκα είναι φθηνότερα σε ορισμένες περιπτώσεις από τις ανεμογεννήτριες στη στεριά, πρόκειται για θαλάσσιες κατασκευές οπότε η ανάπτυξη και η συντήρηση είναι πιο ακριβές εξ ορισμού. Η ζωή τέτοιων σταθμών είναι επίσης περιορισμένη, λόγω της διαβρωτικής φύσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος», προσθέτει ο Κρέιμερ.
Οι υπέρμαχοι του πρότζεκτ όμως αντιτείνουν ότι το κόστος των ανεμογεννητριών στη στεριά ή κοντά στις ακτές μειώνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια, καθώς αυξάνεται η αποτελεσματικότητα των τεχνολογιών. Με βάση αυτές τις εξελίξεις θεωρούν ότι το κόστος των ανεμογεννητριών τύπου Hywind θα μειωθεί επίσης τα επόμενα χρόνια.
Το πάρκο Hywind Scotland, το οποίο ανήκει κατά 75% στη νορβηγική εταιρεία Equinor – λειτουργεί τα τελευταία τρία χρόνια και κατάφερε να «μείνει όρθιο» και κατά τη διάρκεια του τυφώνα Ophelia το 2017, όταν η ταχύτητα των ανέμων έφτασε τα 160 χιλιόμετρα την ώρα και τα κύματα ξεπέρασαν τα οκτώ μέτρα.
Ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Στουτγκάρδης και επικεφαλής μίας διεθνής έρευνας για τις ανεμογεννήτριες τύπου Hywind, Πο Γουέν Τσενγκ θεωρεί ότι οι επιπλέουσες ανεμογεννήτριες μπορούν να παραγάγουν περισσότερη ενέργεια από αυτές στη στεριά ή αυτές που είναι «καρφωμένες» στον βυθό της θάλασσας.
Δεν είναι μόνο οι άνεμοι μέσα στο νερό που είναι δυνατότεροι από ότι κοντά στη στεριά, λέει ο Τσενγκ, αλλά και τα φυσικά χαρακτηριστικά των πλατφορμών που τους επιτρέπει να κουβαλάνε μεγαλύτερες γεννήτριες.
«Οσο μεγαλύτερη η γεννήτρια, τόσο περισσότερη ενέργεια μπορεί να παραγάγει κάτω από τις σωστές συνθήκες», σημειώνει ο Τσενγκ, προσθέτοντας ότι οι ανεμογεννήτριες που επιπλέουν μπορούν να έχουν και μεγαλύτερο ύψος, φτάνοντας μέχρι και τον Πύργο του Αϊφελ.
Η αιολική ενέργεια κατέχει σημαίνοντα ρόλο στα σχέδια της Ευρωπαϊκής Ενωσης για εξάλειψη των εκπομπών άνθρακα μέχρι το 2050. Αν και οι ανεμογεννήτριες στη στεριά είναι η πιο φθηνή λύση, υπάρχουν αντιδράσεις πολλών ακτιβιστών και οργανώσεων, οι οποίες αναφέρουν τον αντίκτυπο που έχουν οι ανεμογεννήτριες στο φυσικό περιβάλλον, τους κατοίκους και τα πουλιά. Οι ανεμογεννήτριες τύπου Hywind θα μπορούσαν να δώσουν λύση σε αυτό το πρόβλημα.
Οι θαλάσσιες ανεμογεννήτριες στη Βόρεια και τη Βαλτική Θάλασσα έχουν αυξήσει σημαντικά την παραγωγή καθαρής ενέργειας στην Ευρώπη, ρίχνοντας τις τιμές σχεδόν στο επίπεδο του πετρελαίου. Παρόλα αυτά, η παραγωγή των θαλάσσιων ανεμογεννητριών αντιστοιχεί μόνο στο 5 με 10% της συνολικής αιολικής ενέργειας που θα έπρεπε να παράγεται, ώστε η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΔΥΕ) και η Ευρωπαϊκή Ενωση να «πιάσουν» τους κλιματικούς τους στόχους για το 2050.
Εδώ εισέρχονται στην εξίσωση οι ανεμογεννήτριες τύπου Hywind, λέει ο Τζόναθαν Κόουλ, διευθυντής της εταιρείας παραγωγής ενέργειας Iberdrola. «Η πράσινη ενέργεια θα χρειαστεί σε όλους τους τομείς της οικονομίας», λέει ο Κόουλ. «Οι σταθερές ανεμογεννήτριες θα επεκταθούν σήμερα, αλλά κάποια στιγμή θα τελειώσει ο χώρος, όπως και με τις ανεμογεννήτριες στη στεριά».
Ο Κραγκ Πίτερσεν, επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Aarhyus στη Δανία, λέει ότι υπάρχει κίνδυνος πουλιά, όπως οι αετοί, πάπιες, γεράκια και πελαργοί να τραυματιστούν σοβαρά από τις ανεμογεννήτριες. Αλλά οι υποθαλάσσιοι άνεμοι μπορεί ίσως είναι οι πιο ασφαλείς για τα ζώα.
Παρά τις προκλήσεις που εμφανίζονται, λοιπόν, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ίσως είναι το μέλλον του πλανήτη. Όπως αναφέρει και η ΔΥΕ οι ενεργειακές ανάγκες της Ευρώπης, των ΗΠΑ και της Ιαπωνίας θα μπορούσαν, τουλάχιστον θεωρητικά, από τις θαλάσσιες ανεμογεννήτριες.
με πληροφορίες από BBC
