Ο σκιώδης στόλος του Ιράν έχει εξελιχθεί σε βασικό εργαλείο παράκαμψης των κυρώσεων, επιτρέποντας στη χώρα να αυξήσει τις εξαγωγές πετρελαίου της σε επίπεδα ρεκόρ. Παρά τις διεθνείς πιέσεις, το Ιράν αξιοποιεί τεχνικές απόκρυψης φορτίων, μεταφορές από πλοίο σε πλοίο και σημαίες ευκαιρίας, διατηρώντας σταθερή ροή πετρελαίου προς την Κίνα.

Τη στιγμή που η Ρωσία αντιμετωπίζει πολύ αυστηρές κυρώσεις από τη Δύση στις εξαγωγές πετρελαίου της, οι εξαγωγές του Ιράν φτάνουν σε επίπεδα ρεκόρ. Δεν γνωρίζουμε εάν οι κυρώσεις της Ρωσίας είναι τόσο αυστηρότερες, αλλά μάλλον θα πρέπει να στραφούν στο Ιράν για να μάθουν πώς μπορούν να παρακάμψουν τις κυρώσεις και να αποφύγουν τους περιορισμούς.

Παρά τις κυρώσεις των ΗΠΑ, οι εξαγωγές πετρελαίου του Ιράν έφτασαν σε υψηλό επταετίας, στα 2,3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, τον Οκτώβριο, σύμφωνα με το TankerTrackers.com, από μόλις 400.000 βαρέλια την ημέρα πριν από πέντε χρόνια.

Αυτό δείχνει ξεκάθαρα ότι το Ιράν έχει μάθει να «καμουφλάρει» το πετρέλαιό του και, χρησιμοποιώντας διάφορα τεχνάσματα, το εξάγει στην «πεινασμένη» από φθηνό πετρέλαιο Κίνα.

Ο ιρανός αναλυτής πετρελαίου Homayoun Falakshahi έθεσε τον αριθμό ελαφρώς χαμηλότερο, στα 2,1 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, αλλά σημείωσε ότι ακόμη και αυτή η ποσότητα είναι σε επίπεδα ρεκόρ. Τα στοιχεία του Σεπτεμβρίου ήταν επίσης εξαιρετικά για το Ιράν, καθώς ανήλθαν σε περίπου 2,1 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα με τιμή περίπου 5–10% κάτω από το Brent.

Αυτή η ποσότητα πετρελαίου είναι αρκετή ώστε να αποφέρει περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια το μήνα για την υποστήριξη του ιρανικού καθεστώτος, σύμφωνα με τον Saeed Ghasseminejad του Ιδρύματος για την Υπεράσπιση της Δημοκρατίας.

Σχεδόν όλο το πετρέλαιο πωλείται στην Κίνα, σε ιδιωτικά διυλιστήρια τύπου «τσαγιέρας». Η Κίνα ευθύνεται για την αγορά εννέα από τα δέκα βαρέλια από το Ιράν. Σημειώνεται ότι η Κίνα και το Ιράν, μεταξύ άλλων, χρησιμοποιούν διάφορα τεχνάσματα όπως η μεταφορά πετρελαίου από πλοίο σε πλοίο, η ανάμειξη του αργού πετρελαίου και η αλλαγή στα χαρτιά του φορτίου.

«Παρά το πλαίσιο της οικονομικής πίεσης των ΗΠΑ, οι παρατηρούμενες εξαγωγές του Ιράν, που ανέρχονται κατά μέσο όρο σε περίπου 1,8 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως το 2025, υπερβαίνουν τα επίπεδα που καταγράφηκαν κατά τη διάρκεια της πρώτης εκστρατείας πίεσης της κυβέρνησης Τραμπ, αντανακλώντας την εξέλιξη ενός παράλληλου οικοσυστήματος που αποτελείται από σκιώδη δεξαμενόπλοια, με σημαίες ευκαιρίας και αδιαφανούς χρηματοδότησης», σχολίασε ο Ghasseminejad σε ερευνητικό σημείωμα που δημοσιεύθηκε τον περασμένο μήνα.

Οι αριθμοί δείχνουν τη συνεχή ικανότητα του Ιράν να αψηφά την αμερικανική πίεση. Με την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιανουάριο, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ έδωσε εντολή στο Υπουργείο Εξωτερικών να «επιβάλει τη μέγιστη οικονομική πίεση στην κυβέρνηση του Ιράν». Το εκτελεστικό διάταγμα είχε ως στόχο να στερήσει από το Ιράν την οικονομική δυνατότητα να κατασκευάσει πυρηνικά όπλα και συστήματα βαλλιστικών πυραύλων.

Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν υπέστη ένα σημαντικό πλήγμα τον Ιούνιο, όταν αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές μεγάλου βεληνεκούς έπληξαν τις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού του ουρανίου του, αλλά πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι οι πυρηνικές του φιλοδοξίες παραμένουν άθικτες.

Τα στοιχεία του Οκτωβρίου ακολουθούν επίσης την επαναφορά των κυρώσεων του ΟΗΕ στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Στις 27 Σεπτεμβρίου, με την υποστήριξη των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα Ηνωμένα Έθνη επανεκκίνησαν έξι ψηφίσματα κυρώσεων που ήταν αδρανή από το 2015 βάσει των όρων του Κοινού Ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης (JCPOA), κοινώς γνωστού ως «πυρηνική συμφωνία του Ιράν».

Οι κυρώσεις του ΟΗΕ στοχεύουν τις πυρηνικές και στρατιωτικές δραστηριότητες του Ιράν, συμπεριλαμβανομένης της βιομηχανίας εξαγωγής όπλων, αλλά δεν στοχεύουν το ενεργειακό του εμπόριο.

Η ένταση στη Μέση Ανατολή, στον Περσικό Κόλπο και στα στενά του Ορμούζ παραμένει τεταμένη. Το Ιράν απειλεί συνεχώς ότι μπορεί να κλείσει τα στενά και, την ίδια στιγμή, ο σκιώδης στόλος του απειλεί την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας και γενικότερα της ναυτιλίας.

Αμφιβόλου ποιότητας πληρώματα, παλιά, συχνά ασυντήρητα πλοία, άγνωστοι πλοιοκτήτες και σημαίες ευκαιρίας φτιάχνουν ένα εύφλεκτο μίγμα το οποίο μπορεί να εκραγεί ανά πάσα ώρα και στιγμή.