Η πιο διάσημη φωτογραφία στη ναυτιλία απεικονίζει ένα πλοίο αντιμέτωπο με rogue wave 30 μέτρων, τραβηγμένη το 1980 από ναυτικό στα ανοικτά του Durban. Μια εικόνα που αποτυπώνει όλη τη δύναμη της θάλασσας και ξεκίνησε τη συζήτηση για την ύπαρξη των απρόβλεπτων κυμάτων.
Σε μια εποχή που τα κινητά τηλέφωνα δεν είχαν καν εμφανιστεί και η φωτογραφία στη θάλασσα ήταν πολυτέλεια, ένας ναυτικός κατάφερε να απαθανατίσει ένα από τα πιο σπάνια και εντυπωσιακά φαινόμενα της φύσης.
Η φωτογραφία που τραβήχτηκε από το δεξαμενόπλοιο Esso Languedoc έδειξε ένα γιγαντιαίο κύμα ύψους περίπου 30 μέτρων. Αυτό το κύμα έχει χαραχτεί στη μνήμη χιλιάδων ναυτικών και μη.
Ήταν το 1980, όταν το πλοίο έπλεε στα ανοικτά του Durban στη Νότια Αφρική. Ο αξιωματικός γέφυρας του πλοίου, Philippe Lijour, έβγαλε τη φωτογραφική του μηχανή και κατέγραψε κάτι που, μέχρι τότε, πολλοί θεωρούσαν έναν ναυτικό μύθο: Ένα rogue wave ‘η στα ελληνικά ένα γιγαντιαίο κύμα. Δηλαδή ένα «απρόβλεπτο» κύμα, που εμφανίζεται ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση.
Το κύμα αυτό έσκασε στο κατάστρωμα του πλοίου, ευτυχώς προκαλώντας μόνο μικρές ζημιές, αν και το ύψος του ξεπερνούσε κάθε προηγούμενο. Ήταν και τυχεροί γιατί ήρθε από τέτοια γωνιά η οποία βοήθησε στο να μην γίνει ζημιά.
Ξέρετε, η συγκεκριμένη θαλάσσια περιοχή χαρακτηρίζεται από μεγάλα κύματα και ισχυρούς ανέμους. Όταν τα πλοία διέρχονται από εκεί, οι πλοίαρχοι και τα πληρώματα θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να λαμβάνουν όλες τις παραμέτρους υπόψη τους.
Η συγκεκριμένη φωτογραφία, όπως είναι φυσιολογικό έμελλε να γίνει σύμβολο όχι μόνο της αγριότητας της θάλασσας, αλλά και της ανάγκης για επιστημονική κατανόηση τέτοιων φαινομένων. Μέχρι τότε, τα rogue waves ήταν ένα κομμάτι των ναυτικών ιστοριών, χωρίς να υπάρχει ένα ντοκουμέντο σαν αυτό.
Υπήρχαν πολλές ιστορίες με πλοία που χάθηκαν έτσι ξαφνικά λόγω γιγαντιαίων κυμάτων που δεν μπορούσαν να προβλεφτούν.
Rogue Wave: Ο μύθος που έγινε πραγματικότητα
Το τανκερ Esso Languedoc δεν ήταν ένα μικρό πλοίο. Το αντίθετο. Ήταν ένα σουπερ τάνκερ μεταφοράς αργού πετρελαίου μήκους 347.8 μέτρων και πλάτους 51,9 μέτρων.
Κι όμως, η φωτογραφία δείχνει το πλοίο να μοιάζει σχεδόν «εξαφανισμένο» κάτω από το κύμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για να καταλάβετε το ύψος του κύματος είναι το ιστίο στην μέση του πλοίου το οποίο εκτείνεται περίπου 25 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, και το οποίο φαίνεται ξεκάθαρα να βρίσκεται στα ίσα και λίγο κάτω από την κορυφή του κύματος που έχει περάσει ήδη από το αυτό.
Το στιγμιότυπο αυτό αξιοποιήθηκε αργότερα από την Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) ως μία από τις πρώτες πραγματικές αποδείξεις της ύπαρξης των rogue waves.
Τι είναι όμως τα rogue waves;
Πρόκειται για κύματα που μπορεί να ξεπερνούν σε ύψος τα 25 ή ακόμα και τα 30 μέτρα, ενώ εμφανίζονται ξαφνικά, χωρίς να προβλέπονται από τις υπάρχουσες μετεωρολογικές προβλέψεις. Συνήθως χτυπούν από διαφορετική κατεύθυνση σε σχέση με το υπόλοιπο κυματισμό της θάλασσας, και για αυτό είναι και τόσο επικίνδυνα , ο χειρισμός ενός πλοίου σε τέτοιες συνθήκες είναι εξαιρετικά δύσκολος.
Η επιβεβαίωση της ύπαρξής τους ήρθε πολύ αργότερα. Το 1995, το λεγόμενο Draupner Wave στη Βόρεια Θάλασσα ήταν το πρώτο rogue wave που μετρήθηκε επιστημονικά, μέσω ειδικών αισθητήρων. Ωστόσο, η φωτογραφία της Esso Languedoc παραμένει το πιο γνωστό φωτογραφικό τεκμήριο.
Υπάρχουν κι άλλες φωτογραφίες με γιγαντιαία κύματα;
Υπάρχουν κάποιες αλλά καμία δεν έχει την τεκμηρίωση και την καθαρότητα της συγκεκριμένης φωτογραφίας. Υπάρχουν μερικές φωτογραφίες και βίντεο (όπως αυτά από τη Nazaré στην Πορτογαλία), που δείχνουν κύματα πολύ μεγάλου ύψους, χωρίς όμως να εμπλέκεται κάποιο πλοίο ώστε να καταλάβουμε ακριβώς το μέγεθος τους ή δεν τεκμηριώνονται με τον ίδιο επιστημονικό τρόπο.
Πολλοί ναυτικοί ισχυρίζονται ότι έχουν πέσει θύμα των rogue waves. Πολλές φορές έχουν αντιμετωπίσει τέτοια κύματα κατά τις βράδυνες ώρες ή σε ανύποπτη στιγμή και έτσι δεν υπάρχουν φωτογραφίες που να τα έχουν καταγράψει.
Θυμάμαι μια ιστορία ενός καπετάνιου, ο οποίος βρισκόταν σε ένα δεξαμενόπλοιο στον Βόρειο Ατλαντικό, με τις συνθήκες να είναι της τάξεως των 8 μποφόρ και τα κύματα περίπου στα 6 μέτρα. Ξαφνικά ένα τεράστιο κύμα τράνταξε όλο το βαπόρι, δημιουργώντας αρκετές ζημιές στην πλώρη, στις σωληνώσεις και σε διάφορα άλλα πράγματα. Ήταν βράδυ και κανείς δεν είδε. Το συμπέρασμα όμως ήταν ότι τους χτύπησε ένα rogue wave. Δεν μπορούσε να δοθεί άλλη εξήγηση.
Η φωτογραφία που άλλαξε την αντίληψη
Το σίγουρο είναι ότι η φωτογραφία του Esso Languedoc δεν είναι απλά και μόνο μια φωτογραφία. Είναι και ότι αυτή η εικόνα βοήθησε για να αλλάξει η στάση της επιστημονικής κοινότητας απέναντι σε κάτι που για δεκαετίες θεωρούταν υπερβολή ή ψέμα.
Σήμερα, τα rogue waves λαμβάνονται σοβαρά υπόψη στον σχεδιασμό πλοίων. Πολλές φορές, σενάρια κινδύνου περιλαμβάνουν πλέον το ενδεχόμενο πρόσκρουσης με τέτοιου είδους κύματα.
Η φωτογραφία της Esso Languedoc είναι ένα ιστορικό τεκμήριο που αποτυπώνει την φύση και την δύναμη της θάλασσας. Είναι μια εικόνα που κάθε ναυτικός μπορεί να κοιτάξει και να σκεφτεί: «Και όμως, μπορεί να συμβεί.»
Το γεγονός ότι δεν μπορούν να προβλεφθούν όμως τρομάζουν ακόμη περισσότερο τους ναυτικούς και την βιομηχανία γενικότερα.
Θεωρώ ότι αργά ή γρήγορα θα υπάρξει και άλλη φωτογραφία ή και βίντεο με rogue wave. Με τόσα κινητά και πλέον που υπάρχουν σε όλα τα καράβια σε όλες τις θάλασσες του κόσμου είναι αδύνατον κάποια στιγμή να μην καταγραφεί ένα τέτοιο στον φακό ένα κινητού που ανήκει σε κάποιον ναυτικό.
Τα σύγχρονα πλοία είναι η αλήθεια ότι έχουν πολύ μεγάλες αντοχές. Σίγουρα δεν είναι κατασκευασμένα να αντέχουν τέτοιου είδους κύματα, Αυτό θα μας υπενθυμίζει πάντα ότι όσο και ισχυρές κατασκευές και να φτιάξει ο άνθρωπος, η φύση είναι αυτή που θα έχει τον τελευταίο λόγο…
