Αποζημίωση «μαμούθ» για την μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή στον Ινδικό ωκεανό επιδίκασε το Ανώτατο Δικαστήριο της Σρι Λάνκα.
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Σρι Λάνκα εξέδωσε μια καθολική καταδίκη των γεγονότων γύρω από την πυρκαγιά στο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων X-Press Pearl τον Μάιο του 2021 και την επακόλουθη περιβαλλοντική ζημία.
Το δικαστήριο διέταξε την καταβολή 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων σε αποζημίωση από τις ναυτιλιακές εταιρείες και τους αντιπροσώπους τους, ενώ διέταξε επίσης τις έρευνες για τον χειρισμό του ατυχήματος από την κυβέρνηση.
Η υπόθεση κινήθηκε από την αλιευτική κοινότητα, η οποία υπέβαλε αιτήσεις επικαλούμενη την εκτεταμένη περιβαλλοντική ζημία και την απώλεια των μέσων διαβίωσής της.
Αφού εξέτασε εκτενείς εκθέσεις, το δικαστήριο συμφώνησε, αποκαλώντας το ατύχημα «τη χειρότερη θαλάσσια χημική καταστροφή στην ιστορία στον Ινδικό Ωκεανό».
Επικαλούνται την απελευθέρωση 25 τόνων νιτρικού οξέος, 70 δισεκατομμυρίων πλαστικών σωματιδίων και άλλων επικίνδυνων χημικών ουσιών από την απώλεια του πλοίου, το οποίο μετέφερε 1.500 εμπορευματοκιβώτια. Αναφέρει επίσης τις πολυάριθμες νεκρές χελώνες, τα δελφίνια και τις φάλαινες που ξεβράστηκαν στην ακτή.
Σε μια απόφαση 361 σελίδων που δημοσιεύθηκε στις 24 Ιουλίου, το δικαστήριο διαπιστώνει ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες και οι αντιπρόσωποί τους «παραδέχτηκαν» ότι το ατύχημα είχε ως αποτέλεσμα μια πολύ σημαντική περιβαλλοντική ζημία. Ωστόσο, αναφέρει ότι οι μη κρατικοί εναγόμενοι στην υπόθεση «δεν παρουσίασαν τη δική τους εκτίμηση για την προκληθείσα ζημία από οικονομικής άποψης».
Το πενταμελές δικαστήριο όρισε την ζημία σε 1 δισεκατομμύριο δολάρια και δίνει στην πλοιοκτήτρια και διαχειρίστρια εταιρεία, και τον ναυλωτή ένα έτος για να καταβάλουν την αποζημίωση. Η πρώτη δόση των 250 εκατομμυρίων δολαρίων θα πρέπει να καταβληθεί έως τις 23 Σεπτεμβρίου.
Έπειτα, έχουν έξι μήνες στην διάθεση τους για να καταβάλουν τη δεύτερη δόση των 500 εκατομμυρίων δολαρίων με την τελική πληρωμή των 250 εκατομμυρίων δολαρίων να πρέπει να καταβληθεί εντός ενός έτους από την έκδοση της απόφασης. Όλα τα χρήματα θα κατατεθούν σε ταμεία που διαχειρίζεται το δικαστήριο για αποζημίωση της αλιευτικής κοινότητας και για την περιβαλλοντική αποκατάσταση.
Ένα βασικό μέρος της απόφασης του δικαστηρίου βασίστηκε στο εύρημά του ότι, σε μια προσπάθεια να εισέλθουν στο λιμάνι του Κολόμπο, ο πλοίαρχος του X-Press Pearl, η διαχειρίστρια εταιρεία του πλοίου και οι πράκτορές του «σκόπιμα απέκρυψαν από τον Λιμενάρχη του Λιμένα του Κολόμπο αληθείς, έγκαιρες, ολοκληρωμένες και ακριβείς πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση που εξελίχθηκε με την πάροδο του χρόνου».
Το δικαστήριο επιβεβαίωσε τις αναφορές από τα μέσα ενημέρωσης ότι ένα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που μετέφερε νιτρικό οξύ παρουσίαζε διαρροή μετά την αναχώρηση του από το Jebel Ali, αλλά του είχε απαγορευτεί η είσοδος στα λιμάνια Hamad και Hazira πριν φτάσει στο Κολόμπο.
Επιπλέον, το δικαστήριο έκρινε ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες «παραβίασαν το διεθνές δίκαιο» μη ενημερώνοντας τη Σρι Λάνκα για την έκταση του προβλήματος στο πλοίο.
Το δικαστήριο, ωστόσο, ήταν εξίσου επικριτικό και για πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους. Σύμφωνα με τις αναφορές, διαπίστωσε ότι το Υπουργείο του Γενικού Εισαγγελέα «ενήργησε αυθαίρετα, παράλογα και άκυρα μη προβαίνοντας σε ποινικές ενέργειες βάσει του περιβαλλοντικού δικαίου».
Η Σρι Λάνκα έχει ασκήσει ποινικές διώξεις κατά του πλοιάρχου, του Α’ μηχανικού και του υποπλοίαρχου, αλλά το Υπουργείο του Γενικού Εισαγγελέα επέλεξε να κινήσει αστικές διαδικασίες σε δικαστήριο της Σιγκαπούρης κατά της πλοιοκτήτριας εταιρείας και του ναυλωτή του πλοίου, κάτι που το δικαστήριο χαρακτήρισε «άδικο, παράλογο και αυθαίρετο».
Το Υπουργείο του Γενικού Εισαγγελέα εξέδωσε εντολές για την έναρξη επίσημης έρευνας εντός τριών μηνών, για τον χειρισμό της καταστροφής και την υποβολή έκθεσης στο δικαστήριο. Αυτή θα διεξαχθεί από το Υπουργείο Ποινικών Ερευνών και έχει λάβει εντολή να αναζητήσει επίσης ενδείξεις δωροδοκίας ή άλλων αδικημάτων. Θα εξετάσει όλα τα τμήματα της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των υπουργείων και του Υπουργείου του Γενικού Εισαγγελέα.
Η Αρχή Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPA) της Σρι Λάνκα είχε προηγουμένως εκτιμήσει τις ζημίες που σχετίζονται με την απώλεια του X-Press Pearl σε 6,4 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι νομικές υποθέσεις αναμένεται να συνεχιστούν για χρόνια.
