Η εγκατάλειψη πληρωμάτων και η μη καταβολή μισθών σε ναυτικούς αποτελεί ένα διαρκές και ανησυχητικό φαινόμενο στη ναυτιλιακή βιομηχανία. Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Εργαζομένων στις Μεταφορές (ITF), όλο και περισσότερα πληρώματα βρίσκονται παγιδευμένα σε πλοία χωρίς ασφάλιση και απαραίτητα πιστοποιητικά, συχνά κάτω από άθλιες και επικίνδυνες συνθήκες διαβίωσης.

Τα περιστατικά εγκατάλειψης πληρωμάτων έχουν υπερδιπλασιαστεί από το 2023, σύμφωνα με τα στοιχεία της ITF. Οι καταγγελίες από ναυτικούς που βρίσκονται χωρίς μισθούς για μήνες, χωρίς τροφή ή ιατρική περίθαλψη, αυξάνονται δραματικά.

Ο Mohamed Arrachedi, συντονιστής των δικτύων FOC της ITF για τον Αραβικό Κόσμο και το Ιράν, δήλωσε στο Seatrade Maritime News:

«Η αυξανόμενη εγκατάλειψη πληρωμάτων δείχνει μια συλλογική αποτυχία της ναυτιλιακής βιομηχανίας. Καθημερινά λαμβάνουμε εκατοντάδες καταγγελίες για μη καταβολή μισθών επί μήνες, αλλά και για σοβαρές παραβιάσεις ασφαλείας».

Η περίπτωση του “Captain Tarek”

Ένα χαρακτηριστικό περιστατικό αφορά το “Captain Tarek”, το οποίο εγκαταλείφθηκε στο λιμάνι της Χοντάιντα, μετά από επίθεση. Το πλήρωμά του, φοβούμενο για τη ζωή του, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το πλοίο και να ζητήσει καταφύγιο σε ξενώνα της πόλης.

Οκτώ Σύριοι ναυτικοί που ζήτησαν βοήθεια από την ITF επαναπατρίστηκαν, ενώ πέντε Ινδοί συνάδελφοί τους δίστασαν να φύγουν, φοβούμενοι ότι δεν θα λάμβαναν τα δεδουλευμένα τους.

Σύμφωνα με την ITF, το “Captain Tarek” δεν διαθέτει πιστοποιητικά, ασφάλιση ή γνωστό ιδιοκτήτη. Πρόκειται για ένα πλοίο γενικού φορτίου 8.000 dwt, κατασκευασμένο το 1994, χωρίς γνωστή σημαία ή διακριτικό ραδιοσήμα, το οποίο εγκαταλείφθηκε στην Υεμένη και τελικά κατασχέθηκε στο Σουδάν.

Η ακραία εγκατάλειψη στο “Malahakal”

Σε ακόμη χειρότερη κατάσταση βρέθηκε ένας Ινδός ναυτικός στο πλοίο “Malahakal”. Αναγκάστηκε να ζει σε μια καμπίνα με άθλιες συνθήκες, περιμένοντας τον επαναπατρισμό του για 15 μήνες χωρίς να έχει πληρωθεί.

Το πλοίο ανήκει σε Ινδό πλοιοκτήτη χωρίς καταχωρημένη εταιρεία ή γραφεία. Δεν είναι εγγεγραμμένο σε κανένα νηολόγιο και δεν διαθέτει αριθμό ΙΜΟ.

Οι αρχές των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ) παρενέβησαν όταν ο ναυτικός απείλησε να αυτοκτονήσει. Ο πλοιοκτήτης προσέφερε αρχικά 200 δολάρια ως αποζημίωση, τα οποία απορρίφθηκαν. Στη συνέχεια, ανέβασε την προσφορά στα 500 δολάρια. Τελικά, ύστερα από πιέσεις, συμφώνησε να καταβάλει τα δεδουλευμένα 15 μηνών, συνολικού ύψους 7.500 δολαρίων.

Ανεξέλεγκτες παραβιάσεις των δικαιωμάτων των ναυτικών

Η ITF καταγγέλλει πως η ατιμωρησία στη ναυτιλιακή βιομηχανία έχει φτάσει σε επικίνδυνα επίπεδα.

«Είναι ντροπιαστικό να βλέπουμε πλοιοκτήτες να εγκαταλείπουν πληρώματα και ναυτικούς να τιμωρούνται με αρνητικά σχόλια στα Ναυτικά τους Βιβλία, απλώς επειδή διεκδίκησαν τα δικαιώματά τους».

Οι ναυτικοί που δεν έχουν την προστασία ενός συνδικάτου διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εκμετάλλευσης. Παράλληλα, οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές φέρουν σημαντική ευθύνη, καθώς συχνά επιτρέπουν σε πλοιοκτήτες να λειτουργούν χωρίς τον απαραίτητο έλεγχο.

Έκκληση για αυστηρότερη επιτήρηση

Η ITF ζητά αυστηρότερα μέτρα από τις διεθνείς ναυτιλιακές αρχές για την καταπολέμηση της εγκατάλειψης πληρωμάτων. Πολλές σημαίες δεν ανταποκρίνονται σε επείγοντα περιστατικά, αφήνοντας τους ναυτικούς απροστάτευτους.

«Η εγκατάλειψη πληρωμάτων είναι ένας ‘καρκίνος’ που πρέπει να εξαλειφθεί άμεσα. Οι ναυτικοί δεν είναι αναλώσιμοι».