185 λιγότερες ναυτιλιακές εταιρείες σε 15 χρόνια δείχνουν τη σταδιακή εξαφάνιση των μικρών παραδοσιακών πλοιοκτητών, φανερώνοντας τις μεγάλες αλλαγές στην ελληνική ναυτιλία.
Η ελληνική ναυτιλία είναι μια παγκόσμια δύναμη και αυτό αναγνωρίζεται από όλους. Δεν αμφισβητείται. Τα νούμερα το αποδεικνύουν αφού ελληνόκτητος στόλος συνεχώς μεγαλώνει σε χωρητικότητα, με τους Έλληνες εφοπλιστές να συνεχίζουν να επενδύουν σε νεότευκτα πλοία, με την Ελλάδα να παραμένει πρώτη στον κόσμο σε deadweight tonnage.
Όμως, πίσω από τους αριθμούς κρύβεται και μια άλλη εικόνα, λιγότερο γνωστή στο ευρύ κοινό. Σύμφωνα με στοιχεία της Petrofin Research, ο αριθμός των ελληνικών ναυτιλιακών εταιρειών έπεσε από 773 το 2009 σε 588 το 2024. Δηλαδή, μέσα σε 15 χρόνια χάθηκαν 185 ναυτιλιακές εταιρείες.
Η απάντηση στο ερώτημα στο γιατί έγινε αυτό δεν είναι απλή. Από τη μία έχουμε το διεθνές περιβάλλον, που γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο και σκληρό. Τα κόστη των καυσίμων, οι πράσινες νομοθετικές ρυθμίσεις, οι νέες τεχνολογίες που απαιτούν κεφάλαια.
Από την άλλη, οι μικρομεσαίες ναυτιλιακές εταιρείες δεν μπορούν να ανταγωνιστούν εύκολα τις μεγάλες. Εκεί που παλιά μια οικογενειακή εταιρεία με 2–3 πλοία μπορούσε να σταθεί στην αγορά, τώρα οι απαιτήσεις για compliance, για SIRE 2.0, για ESG reporting, είναι δυσβάσταχτες.
Ως πλοίαρχος, βλέπω αυτές τις δυσκολίες από πρώτο χέρι. Βλέπω πλοία που αλλάζουν διαχειρίστρια εταιρεία από τη μια μέρα στην άλλη. Πληρώματα που δεν ξέρουν τι θα γίνει με τον μισθό τους. Καράβια που “κολλάνε” στα λιμάνια επειδή η πλοιοκτήτρια και διαχειρίστρια εταιρεία δεν έχει τα απαιτούμενα χρήματα. Αυτές οι ιστορίες δεν φαίνονται στα στατιστικά, αλλά είναι η πραγματικότητα που ζούμε στη θάλασσα, τα διαβάζουμε καθημερινά, τα ακούμε, τα συζητάμε.
Η αλήθεια είναι ότι το ελληνικό “θαύμα” της ναυτιλίας στηρίζεται σε δύο ταχύτητες. Από τη μια οι μεγάλοι εφοπλιστές, που μεγαλώνουν και εκσυγχρονίζουν τον στόλο τους και από την άλλη, οι μικρές και μεσαίες εταιρείες, που σιγά-σιγά “σβήνουν”.
Αυτό έχει επιπτώσεις όχι μόνο στην οικονομία, αλλά και στη ναυτική εργασία. Όσο λιγοστεύουν οι μικρές εταιρείες, τόσο πιο συγκεντρωμένη γίνεται η αγορά στα χέρια λίγων.
Θυμάμαι ότι πριν 20-25 χρόνια αυτό που συζητούσαμε οι περισσότεροι, και το οποίο το επιδίωκε μια μεγάλη μερίδα συναδέλφων, ήταν να μπαρκάρουν σε μια μικρή ναυτιλιακή εταιρεία, με 3-4 πλοία, στην οποία θα γνωρίζαν ακόμη και προσωπικά το εφοπλιστή, αποκτώντας έτσι μια «οικογενειακή σχέση».
Σήμερα μπορεί να συνεχίζουν να υπάρχουν τέτοιες εταιρείες, όμως οι περισσότεροι επιδιώκουν να γίνουν μέρος μιας μεγάλης ναυτιλιακής εταιρείας η οποία τους προσφέρει μια σιγουριά.
Εγώ προσωπικά φοβάμαι ότι αν συνεχιστεί αυτή η τάση, οι νέοι ναυτικοί θα έχουν όλο και λιγότερες επιλογές. Οι μεγάλες εταιρείες θα προσφέρουν σταθερότητα, αλλά θα χαθεί η αίσθηση της “οικογένειας” που χαρακτήριζε την ελληνική ναυτιλία.
Το σίγουρο είναι ότι αυτή η μείωση κατά 185 εταιρείες μέσα σε 15 χρόνια δεν είναι απλά ένα νούμερο. Είναι καμπανάκι για όλους μας.
Η ελληνική ναυτιλία είναι σίγουρος ότι θα παραμείνει κορυφαία, αλλά η ισορροπίες αλλάζουν.
Όσοι όμως ζούμε τη θάλασσα από κοντά, ξέρουμε ότι οι αριθμοί λένε τη μισή αλήθεια. Η άλλη μισή είναι ότι οι παραδοσιακοί εφοπλιστές, οι πραγματικοί ναυτικοί και οι μικρές εταιρείες χάνονται σιωπηλά.
