Πολλοί άνθρωποι στη στεριά αλλά και αρκετοί ναυτικοί, κυρίως οι νέοι, δεν γνωρίζουν πώς μετριόνται τα βάθη στους ωκεανούς και εν συνεχεία αποτυπώνονται στου ναυτικούς χάρτες (χάρτινους αλλά και ηλεκτρονικούς).
Ας μην ξεχνάμε ότι το 70% περίπου του πλανήτη μας καταλαμβάνεται από νερό. Πώς λοιπόν μια τόσο μεγάλη έκταση έχει μετρηθεί και αποτυπωθεί;
Αυτές οι μετρήσεις δεν έγιναν φυσικά σε μία μέρα. Εδώ και πάρα πολλά χρόνια πραγματοποιούνται μετρήσεις από την κάθε χώρα.
Στο παρελθόν η έρευνα πραγματοποιούταν χειροκίνητα με σχοινιά και ακουστικά ηχητικά σήματα.
Στη συνέχεια άλλαξε η μέθοδο, έσερναν ένα σύρμα από δύο ή περισσότερα πλοία με βάρη βυθισμένα στο σταθερό βάθος.
Οποιαδήποτε παρεμπόδιση στην περιοχή που έσερναν το σύρμα θα ανιχνεύονταν από το σύρμα που τεντωνόταν.
Η σύγχρονη τεχνική χρησιμοποιεί το SONAR για την καταγραφή των βάθους. Τα δεδομένα που συλλέγονται υποβάλλονται σε επεξεργασία μέσω άλλων δεδομένων, όπως η παλίρροια, για να καταστεί το βάθος όσο το δυνατόν ακριβέστερο. Αυτή η μέθοδος και φυσικά είναι πιο ακριβείς.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με ένα παράδειγμα για να καταλάβουμε κάποια πράγματα.
Ας υποθέσουμε ότι είμαστε σε ένα πλοίο και ελέγχουμε το πλάνο ταξιδίου για το ταξίδι μας. Σε κάποιο σημείο το UKC* είναι 1.5 μέτρα, το οποίο είναι μεγαλύτερο από το ελάχιστο που απαιτείται από την πολιτική της εταιρείας μας. Φαινομενικά λοιπόν είμαστε εντάξει. Πόσο όμως ακρίβεια έχει το συγκεκριμένο βάθος στο σημείο αυτό; Και αν είναι λιγότερο; Στη συνέχεια δε βλέπουμε ότι η μέτρηση για το συγκεκριμένο σημείο έγινε το 1924!
Είναι απολύτως λογικό να μη μπορούμε να εμπιστευτούμε ένα βάθος που μετρήθηκε πριν περίπου έναν αιώνα.
Το θέμα είναι ποιο είναι το σφάλμα του. Η απόκλιση που υπάρχει δηλαδή στο βύθισμα που αναγράφεται στον χάρτη και στην θέση του. Αυτό είναι η CatZoc.
Τύποι σφαλμάτων στα βάθη
Όταν μετριέται ένα βάθος, δύο σφάλματα μπορεί να υπάρξουν:
– Να είναι λάθος η μέτρηση του βάθους.
– Η θέση του βάθους που έχει αποτυπωθεί να μην είναι ακριβής.
Η μετρήσεις η οποίες έγιναν τα τελευταία χρόνια, με την υπάρχουσα τεχνολογία, μπορούν να χαρακτηριστούν ότι έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια.
Τι είναι η CatZoc η αλλιώς Ζώνη εμπιστοσύνης;
Εάν τα πιθανά σφάλματα στο βάθος και τη θέση όπου έχει σημειωθεί το βάθος ήταν τα ίδια στους χάρτες, θα ήταν ευκολότερο απλά να εφαρμοστεί ένα σταθερό σφάλμα.
Αλλά αυτά τα σφάλματα δεν είναι σταθερά και τα ίδια.
Καθώς προχωρούσε η τεχνολογία, τα λάθη και οι μετρήσεις που ελήφθησαν ήταν πιο ακριβείς.
Αλλά πώς μπορούμε να γνωρίζουμε ποιες μετρήσεις είναι ακριβείς και ποιες δεν είναι; Και τι σφάλματα θα πρέπει να περιμένουμε;
Με βάση το σφάλμα του βάθους και της θέσης του, τα δεδομένα ακρίβειας χωρίζονται σε 6 ζώνες εμπιστοσύνης (CATZOC) που θα δείτε στον πίνακα που ακολουθεί.
Σε κάθε ζώνη εμπιστοσύνης έχουν υπολογιστεί τα μέγιστα σφάλματα που μπορεί να έχει το βάθος και η θέση του.
Έτσι εάν σε έναν χάρτη ENC, η CATZOC είναι 4 αστέρων (ζώνη εμπιστοσύνης Β), αυτό θα σήμαινε ότι:
– Η θέση των βάθους και των κινδύνων που επισημαίνονται σε αυτόν τον χάρτη μπορεί να είναι ανακριβής για περίπου 50 μέτρα.
– Το σφάλμα που θα υπάρχει στο βάθος είναι 1 μέτρο + 2% του βάθους
Έτσι, αν σε οποιοδήποτε σημείο το χαρτογραφημένο βάθος δείχνει 20 μέτρα, το σφάλμα σε αυτό θα μπορούσε να είναι 1,4 μέτρα (1 μέτρο + 2% των 20 μέτρων).
Η CATZOC στους χάρτινους χάρτες (Paper charts)
Η CatZoc μπορεί να έχει γίνει πολύ γνωστή τώρα (κυρίως λόγω της ευρείας χρησιμοποίησης των ηλεκτρονικών χαρτών) αλλά δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε και στους χάρτινους χάρτες. Φυσικά όχι τόσο αναλυτικά και κατατοπιστικά με την μορφή που υπάρχει τώρα στους ηλεκτρονικούς χάρτες.
Ακολουθεί το παράδειγμα ενός χάρτη του Βρετανικού Ναυαρχείου (BA chart)
Χωρίζεται σε περιοχές με βάση το είδος της έρευνας που έγινε σε αυτές.
Όπως μπορείτε να διαπιστώσετε, στην περιοχή “c και d” τα βάθη έχουν μετρηθεί με την μέθοδο ‘’lead line survey’’ η οποία είναι και ανακριβής. Τα βάθη σε αυτές τις περιοχές αναμένεται να έχουν σημαντικό σφάλμα. Θα πρέπει λοιπόν να ληφθεί υπόψη αυτό το σφάλμα αλλά και πάλι πόσο θα είναι;
Οι πλοηγός πρέπει να εφαρμόσουν αυτό το σφάλμα στα βάθη. Αλλά πάλι, Πόσο θα είναι το σφάλμα;
Οι χάρτινοι χάρτες ποτέ δεν έδιδαν πληροφορίες σχετικά με το πόσο θα πρέπει να είναι το σφάλμα. Αφέθηκε στην κρίση του ναυτικού σχετικά με τις πληροφορίες που παρέχονται από Αφέθηκε στον ναυτικό να κρίνει σχετικά με τις πληροφορίες που παρέχονται από το διάγραμμα της πηγής.
Στη συνέχεια, το UKHO το συνειδητοποίησε και ενημέρωσε το διάγραμμα προέλευσης στα νέα γραφήματα με τις πληροφορίες CATZOC.
Αλλά μέχρι αυτή την ημερομηνία, αυτό είναι για μόνο μερικούς χάρτες μεταξύ χιλιάδων.
Η Catzoc στο ECDIS
Στο ECDIS, οι πληροφορίες για την CATZOC εμφανίζονται ως σύμβολα CATZOC.
Αυτά τα σύμβολα ECDIS έχουν τη μορφή του αριθμού των αστεριών.
Κάθε σύμβολο αντιπροσωπεύει μια συγκεκριμένη κατηγορία “ζώνης εμπιστοσύνης”.
Ένας χάρτης ENC με έξι αστέρια σημαίνει ότι οι πληροφορίες είναι πολύ ακριβείς. Ας δούμε πού να βρείτε αυτές τις πληροφορίες στο ECRIS της JRC.
Για να βρείτε αυτές τις πληροφορίες στο JRC ECDIS, μεταβείτε στο charts -> chart settings
Στη συνέχεια, μεταβείτε στην View1. Κάτω από αυτό βεβαιωθείτε ότι έχει επιλεγεί η επιλογή “accurancy”.
Αυτό θα σας δείξει το σύμβολο CATZOC στον χάρτη.
Για να δείτε περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη “ζώνη εμπιστοσύνης” ενός συγκεκριμένου ENC, ενώ η ακρίβεια εξακολουθεί να είναι επιλεγμένη στις ρυθμίσεις, κάντε δεξί κλικ στο ENC.
Στη συνέχεια, μεταβείτε στις πληροφορίες S-57 / C-MAP / ARCS.
Κάντε κλικ στο Quality of data και θα εμφανιστεί η “Ζώνη Εμπιστοσύνης” για αυτό το ENC.
Αν μεταβείτε τώρα στην καρτέλα “Chart Legend”, θα σας δοθούν περισσότερες πληροφορίες για τη συγκεκριμένη ζώνη εμπιστοσύνης, όπως η ακρίβεια θέσης και οι τιμές ακρίβειας βάθους.
Πώς να χρησιμοποιήσετε τις πληροφορίες CATZOC
Για να χρησιμοποιήσουμε τις πληροφορίες CATZOC, το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι να εφαρμόσουμε τα μέγιστα πιθανά σφάλματα όποτε χρειαστεί.
Αν σχεδιάσουμε ένα πλάνο ταξιδίου που να περνάει κοντά σε έναν κίνδυνο, πρέπει να διατηρήσουμε την ασφαλή απόσταση λαμβάνοντας υπόψη την κατηγορία CATZOC στην περιοχή αυτή.
Ας πούμε ότι έχουμε σχεδιάσει ένα πέρασμα σε μια περιοχή με κατηγορία CATZOC 3 αστέρων (ζώνη εμπιστοσύνης “C”).
Σε κάποιο σημείο της πορείας μας περνάμε 0.4 NM από γνωστό κίνδυνο.
Επειδή η CATZOC είναι κατηγορίας 3 αστέρια, το σφάλμα της θέσης του κινδύνου μπορεί να είναι 500 μέτρα, δηλαδή 0.3 NM. Εάν δηλαδή δεν λάβουμε υπόψη την διόρθωση η πορεία μας υπάρχει περίπτωση να περνάει πολύ κοντά από τον κίνδυνο.
Λαμβάνοντας υπόψη την ακρίβεια του βάθους
Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψη μας και το σφάλμα για το βάθος σύμφωνα με την CatZoc.
Ας πούμε ότι θέλουμε να περάσουμε από αυτή την περιοχή η οποία έχει ελάχιστο βάθος τα 8,5 μέτρα.
Η παλίρροια είναι 0.9 μέτρα οπότε το ελάχιστο βάθος της περιοχής την δεδομένη στιγμή που θα περάσουμε είναι 9.3 μέτρα.
Το μέγιστο βύθισμα του πλοίου είναι 7.2 μέτρα και η επιβύθιση θα είναι 0.8 μέτρα.
Η πολιτική της εταιρείας είναι να έχουμε UKC το 10% του μέγιστου βυθίσματος (συμπεριλαμβανομένου την επιβύθιση). Με έναν απλό υπολογισμό βλέπουμε ότι το πλοίο εύκολα συμμορφώνεται με την πολιτική της εταιρείας.
Η ποιότητα μέτρησης του βάθους στην περιοχή είναι 4 αστέρια, το οποίο έχει σφάλμα 1 μέτρο + 0.2% του βάθους.
Σε αυτή την περίπτωση το σφάλμα στο βάθος μπορεί να είναι 1.17 μέτρα (1+0.17 μέτρα).
Σε αυτή την περίπτωση ούτε συμμορφώνεται το πλοίο ενώ υπάρχουν πιθανότητες για προσάραξη.
Συμπέρασμα
Τα δεδομένα που εμφανίζονται στους ναυτικούς χάρτες και στους ENC ενδέχεται να έχουν σφάλματα ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο μετρήθηκαν αυτά τα δεδομένα και πότε μετρήθηκαν.
Όσο παλαιότερα είναι τα δεδομένα, τόσο λιγότερο ακριβή θα είναι λόγω της τεχνολογίας που χρησιμοποιήθηκαν για την μέτρηση των δεδομένων.
Το επίπεδο ακρίβειας χωρίστηκε σε έξι κατηγορίες γνωστές ως “ζώνη εμπιστοσύνης” ή CATZOC.
Σε κάθε “ζώνη εμπιστοσύνης” (CATZOC) έχει εκχωρηθεί μέγιστη τιμή σφάλματος για τα βάθη και την θέση τους στους χάρτες.
Ενώ σχεδιάζουμε το πλάνο ταξιδίου, είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη αυτά τα σφάλματα.
Γίνεται ακόμη πιο επιβεβλημένο να υπολογίζονται τα σφάλματα αυτά όταν περνάει το καράβι από ρηχά νερά ή κοντά από κίνδυνους που αποτυπώνονται επάνω στους .
UKC*: Under keel clearance και σε ελεύθερη μετάφραση ύψος/διάκενο/περιθώριο κάτω από την τρόπιδα
Για παρατηρήσεις που έχετε να κάνετε για το παραπάνω θέμα ή για προτάσεις, περιμένουμε τα σχόλια σας στο e.nautilia@gmail.com ή στα σχόλια του άρθρου.
